Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/28

oszusta, dbającego tylko o korzyść własną. Nigdy podobny cień nie spadł na Achillesa Homera. Nieprzezwyciężona potęga i odwaga w boju, burzliwe namiętności, subtelne poczucie tego, co powinno być spotęgowane lub złagodzone w nakazie bogów, zrozumiałe u syna bogini, miłość, przewyższająca potęgę miłości kobiecej, przewidzenie wczesnej śmierci nawet w chwilach największej pełni życia — czyniły z niego typ, olśniewający wyobraźnię Greków nieśmiertelną aureolą młodości, prawdziwie rycerski typ rasy heleńskiej. Wczesna ambicya Aleksandra Wielkiego została zapalona przez homerycką wizye Achillesa, a nic nie uwydatnia lepiej, jak żywo oddziaływały poematy Homera na życie greckie, nad tę realność, jaką posiadał bohater z pod Troi dla młodego zdobywcy Wschodu.
 9. Teologia homerycka. „Odyssea” posiada znamiona późniejszych czasów niż „Iliada.” Mimo to ogólne rysy epoki, które opisują te poematy, zgodne są w obu. Każdy jest obrazem doby bohaterskiej, na którą spogląda poeta jako na minioną, lecz której pojęcie kreśli do pewnego stopnia według poglądów swego czasu. Bóstwa „Iliady” są to olbrzymie postacie ludzkie, potężniejsze i piękniejsze, niż śmiertelnicy, zdolne dokonywać cudów, oraz przybierać postać jakiej sobie życzą, lecz nie wszechmocne ani wszechwiedne, a często niemoralne. Mieszkają na uwieńczonej śniegiem górze Olimpie i nazywają się bogami olimpijskimi. Na czele ich stoi Zeus, zmysłowy, namiętny, lecz gienialny (Jowisz — niebo). Obalił on poprzedzającą dynastye bogów, na czele której stał ojciec jego Kronos (Saturn). Najbliższemi Zeusowi są cztery główne bóstwa: Herê (Junona), jego żona, z którą często się kłóci, Apollo,