Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/30

gdy własne jego poczucie sprawiedliwości jest obrażone. W „Odyssei” znajdujemy dojrzalsze poczucie moralne niż w „Iliadzie” i nierównie więcej wyrazów dla oznaczenia odcieni pojęć moralnych. Rozpoczęła się doba zastanowienia, jak dowodzą tego urywki filozofii przysłowiowej w „Odyssei.” Moralność Homera jest wyższą od jego religii; lecz jako reguła, ludzie Homera uznają obowiązki nie względem swoich bliźnich, jako takich, lecz w stosunku do pewnych klas ich, z którymi związani są pewnemi względami, jako panowie lub poddani, goście lub gospodarze.
 11. Polityka homerycka. Poemata Homera dają nam najwcześniejszy szkic pewnych zasad politycznych, które możemy śledzić w indo-europejskiej rodzinie ludów. Życie polityczne z doby Homera zawiera trzy główne składniki: króla, radę i zgromadzenie ludowe, zawiązki monarchii, arystokracyi i demokracyi. Król (bazileus) z czasów Homera prowadzi swój lud na wojnę, jest najwyższym sędzią i bierze przeważny udział w publicznych ofiarach bogom, lecz jedynie w ten sposób, jak to czyni głowa rodziny w ofiarach prywatnych: król nie jest kapłanem. Rządzi z łaski boskiej. Bogowie dali rodzinie jego berło, które otrzymał od ojca swego, a odda synowi. Władza jego wszakże ograniczona jest w sposób trojaki. Najpierw posłusznym być winien pewnym obyczajom i tradycyom ludu swego, tworzącym kodeks niespisanych lecz pozytywnych praw (themistes), stanowiący podstawę sprawiedliwości publicznej. Powtóre, zasiegać musi rady znakomitszych i starszych obywateli (rada — bulê). Po trzecie, środki przez niego proponowane muszą znaleźć uznanie całego narodu w zgromadzeniu ludowem (agora). Członkowie tego zgromadzenia nie mogą podawać swoich pro-