Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/31

jektów, ani dyskutować nad proponowanemi prawami; mogą tylko powiedzieć tak lub nie. Pospolity Tersytes w „Iliadzie” probuje wygłosić pompatyczną mowę, lecz zmuszony jest siąść z jękiem i z czerwoną smugą na grzbiecie od kija Odysseusza. W „Odyssei” niektórzy krytycy dostrzegają dobę, w której zgromadzenie ludowe zaczyna pełnić bardziej czynną rolę, a w której jednocześnie następcą króla nie był już koniecznie jego syn i dziedzic, lecz mógł nim zostać każdy ze szlachty, stojącej teraz na bliższej stopie z królem.
 12. Zwyczaje z czasów Homera stanowią społeczną stronę polityki homeryckiej. Życie publiczne było monarchiczne; życie społeczne było patryarchalne. Jak król troszczy się o swoich poddanych, tak i patryarcha dba o tych, którzy są od niego zależni. Stosunki wzajemne wodzów nacechowane są grzecznością szlachetnej kasty wojowniczej, pomieszaną dziwnie z brutalną dzikością. Achilles stanowi wzór rycerstwa greckiego. Przyjęcie, które czyni królowi Priamowi, godnem jest rycerza. Wszakże i w owej chwili Achilles czuje w sobie dzikie zwierzę: obawia się, aby jakieś nieostrożne słowo nie obudziło jego wściekłości i aby nie zabił swego bezbronnego gościa. Pomiędzy ludźmi, których ojcowie gościli się wzajemnie, istnieje związek gościnności (xenia) czyli dziedzicznej przyjaźni, zabezpieczającej życzliwe przyjęcie synom. Gościnność względem obcego uważa się za obowiązek, gdyż „cudzoziemcy i żebracy posyłani są przez Zeusa”; lecz człowiek, który w rzeczywistości przyjmuje gościnnie wszystkich przybywających, wspomina się w „Iliadzie” tak, jakby cnota jego była pamiętną. Kobiety zajmują wyższe położenie i mają większą wolność, niż w póź-