Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/50

i Morze. Zasadniczą myślą legendy tej jest, że światło wytwarza się z ciemności, a kształty z bezkształtu.
 Ziemia oraz jej dziecię niebo stają się teraz rodzicami istot nadludzkich, mających postać ludzką, najdawniejszych bogów oraz olbrzymów, tytanów. Kronos, jeden z owych dawnych bogów, rodzi Zeusa, Zeus stacza wojnę z ojcem swoim Kronosem, popieranym przez tytanów i zwycięża go. Staje się więc królem bogów olimpijskich, których pochodzenie określone jest dalej. Tu kończył się może poemat pierwotny. Ostatnie 80 wierszy obejmują genealogię bohaterów zrodzonych przez boginie z ludźmi.
 35. Źródła i wpływ „Teogonii.” Głównemi źródłami poety były zapewne dawne hymny przechowane w świątyniach oraz tradycya ustna ludu. Nie stwarzał on nowego systematu według własnego planu artystycznego, lecz spajał tylko system bardzo dawny, którego znalazł urywki, a który nie zawsze rozumiał. Legendy nagromadzone raczej niż spojone w tym poemacie przenoszą nas w owe dni, gdy wyobraźnia Greków usiłowała wytworzyć jasne kształty ze wspaniałych, lecz dzikich a nawpół bezkształtnych legend azyatyckiego kultu przyrody. „Teogonia” Hezyoda była zawsze wzorem i powagą dla Greków, którzy pisali lub uczyli o bogach. Niewłaściwem byłoby wszakże porównywać jej wpływ do znaczenia ksiąg świętych Indyi lub Persyi. Grecy nie mieli nigdy ksiąg podobnych, również jak pozbawieni byli kasty kapłańskiej, chociaż mieli kapłanów dla kultu miejscowego oraz świątynie. Umysł grecki dawał się niekiedy unieść naukom mistycznym, lecz przez całe dzieje oparli się Grecy władzy księżej.