Strona:PL Jerzy Żuławski - Przed zwierciadłem prawdy.djvu/217

warunkowym bytem jest nieskończona i identyczna w sobie energja, a świat, jako jej objaw, stanowi całość o immanentnej celowości, — jest dziś podstawą całej racjonalnej filozofji przyrody i znajduje wyraz w przekonaniu o jedności i niezniszczalności energji. Najnowsze badania przyczynowości w świecie fizycznym a poniekąd i psychicznym wiodą również do pojęcia spinozystycznego immanentnej przyczyny i determinizmu. Monizm Spinozy, głoszący po raz pierwszy w konsekwentny sposób i w ścisłej formie jedność energji fizycznej i psychicznej coraz więcej toruje sobie drogę wśród myślicieli i przyrodników i zdobywa sobie stanowisko jedynej teorji, która istotnie jest zdolna tłumaczyć skomplikowane zjawisko świata.
 Współczesna szkoła „immanentnej filozofji“ buduje swą teorję poznania na nauce Spinozy i immanentności naszego poznawania; drogę, którą dzisiejsza etyka racjonalna postępuje, wytknął Spinoza przez swą naukę o wolności ludzkiej i popędzie samozachowawczym.
 Słowem: myśl Spinozy żyje i choć zmodyfikowana nieco i uzupełniona nowemi zdobyczami wiedzy — coraz nowe święci tryumfy. Jest to dowodem głębokości umysłu i gienjalności