Strona:PL Jerzy Żuławski - Przed zwierciadłem prawdy.djvu/297

Sensualizm Epikurejczyków jest jeszcze dalszym zwrotem ku przedmiotowi, choć dualizmu nie znosi ani nie rozwiązuje, zwłaszcza że każe podmiotowi samodzielną pracą wytwarzać pojęcia ogólne.
 Równolegle do tych teorji rozwija się racjonalizm wcześniejszych Akademików, którzy wierni nauce swego mistrza, nadają podmiotowym pojęciom rozumu byt przedmiotowy w sposób dość niekrytyczny.
 Ziarno rzucone przez Sofistów wzrasta jedynie wśród Skeptyków i pokrewnych im teorjami młodych Akademików. Pyrrhon podnosi wyłączność pierwiastka podmiotowego w poznaniu i uważa w konsekwencji przedmiotową prawdę za niedostępną; Tymon przeczy wszelakiemu objektywnemu bytowi, uważając zjawisko za jedyny przedmiot. Późniejsi Akademicy podają za jedyną pewność sokratyczne: wiem, że nic nie wiem, podczas gdy Skeptycy i w tym względzie wstrzymują się od rozstrzygającego sądu.
 Na samym początku wieków średnich, kiedy jeszcze nie przeżyły się teorje późniejszych Akademików, występuje św. Augustyn, próbując ugruntować jednostronny monizm teorytyczno-poznawczy bez skeptycznych konsekwencji.