Strona:PL Jerzy Żuławski - Szkice literackie.djvu/022

a tak ogromnie wyróżniającą je z całej powodzi różnych ludowych opowiadań i „chłopskich epopei.“
 Właściwą Legiendę Tatr, zamkniętą w dwóch powieściach, „Maryna z Hrubego“ i „Janosik Nędza Litmanowski,“ poprzedził Tetmajer kolejno wydawanemi pięcioma tomikami opowiadań „Na Skalnem Podhalu“. Zdaje mi się, że puszczając w świat te tomy nie miał on jeszcze jasno określonego zamiaru stworzenia z czasem tatrzańskiej legiendy; myśl ta drzemiąca w nim nieświadomie i prąca się przez lata całe ku urzeczywistnieniu, przyjęła wyraziste kształty prawdopodobnie znacznie później, może dopiero podczas pisania pierwszej powieści: „Maryna z Hrubego.“
 W opowiadaniach „Na Skalnem Podhalu,“ pojawiających się w przeciągu lat siedmiu, od roku 1903 do 1910, nie wiela jeno ustępów przyszłą legiendę zapowiada. Zrazu zdaje się, że Tetmajer igra tu jeno z cudem języka niezrównanego, bawi się tylko, rznąc jakby w kamieniu te opowieści drobne, zwarte, przepiękne, wszystkie do jednego zakątka ziemi się odnoszące, a obejmujące tak ogromną skalę uczuć, typów, charakterów, postaci.