Strona:PL Jerzy Żuławski - Szkice literackie.djvu/063

tleniem od wewnątrz niejako. Japończyk zaś o kraju swoim piszący, choćby znał dobrze kulturę europejską, myli się przeważnie w tem, co ma uważać za cechy charakterystyczne, naród jego wyróżniające, ponieważ sam ich wyjątkowości nie czuje (nie mówiąc już o mimowolnym popędzie do wysuwania tych właściwości, które mu się dodatniemi wydają), a następnie wobec suggiestji wyższości europejskiej kultury, skłonny jest raczej do wykazywania analogji i przedstawiania, na tle odrębności swych stosunków, wspólnych idei i czynników, zwłaszcza iż sądzić musi, że przez to opis jego będzie dla europejczyka zrozumialszy.
 Z małą odmianą to samo powtarza się w wypadku, o którym zacząłem mówić. Pisarze nasi z krwi ludu o ludzie piszący (niech typem ich będzie najzdolniejszy może wśród nich Władysław Orkan) mimowolną mają, nieświadomą nawet a nader naturalną ambicję pokazywania w życiu chłopskiem tych samych motywów, tych dążeń, bolów i radości i konfliktów, które wypełniają życie tam na „szerokim świecie“. Ponieważ wspomniałem Orkana, wymienię jako typ tego rodzaju powieści jego, zresztą doskonałą: „W Roztokach“.