Strona:PL Jerzy Żuławski - Szkice literackie.djvu/092

odwrócić te pojęcia, spostrzegłem, że nie wszystko piękno estetyczne jest pięknem moralnem. Naprzód jest mnóstwo rzeczy pięknych, które pod względem moralnym są najzupełniej obojętne, jak naprzykład to niebo nad nami, widok, którym upajaliśmy się przed chwilą, jakiś obraz, muzyka, ruchy tanecznicy. A nawet zdaje mi się, że jest wielu ludzi, którzy uważają za piękne rzeczy, pod względem moralnym mające wartość raczej ujemną. Ostatecznie tedy doszedłem do przekonania, że stosunek pojęć „piękno moralne“ i „piękno estetyczne“ jest taki, jak stosunek np. pojęć: Polak i Słowianin, — to znaczy: zakres pojęcia „piękno moralne“ jest mniejszy i całkowicie mieści się w zakresie szerszego pojęcia: „piękno estetyczne“. Aby sobie treść tego ostatniego pojęcia określić, spróbowałem naprzód określić jego zakres, to znaczy — chciałem wiedzieć, które rzeczy pięknemi nazywamy, aby następnie wyszukawszy to, co im wszystkim jest wspólne, dowiedzieć się, co sprawia, że są piękne.
 — I jakże ten zakres określiłeś?
 — Wcale go nie określiłem!
 — No!
 — I sądzę nawet, że się określić nie da. Posłuchaj tylko. Przedewszystkiem zakres tego