Strona:PL Jodko-Narkiewicz, Dickstein - Polski socyalizm utopijny na emigracyi.pdf/34

Grudziąż. Dlaczego nie mam wam ukazać wzruszających objawów troskliwości ojcowskiej, którą on ją otaczał?“ W innem miejscu mówi: „Buonarotti był pierwszym, który zasadę zrównania stanów w społeczeństwie w piśmie ogłosił. Gmina Grudziąż była pierwszą, która ją publicznie przyjęła.“
 Prócz wpływu rewolucyi francuskiej a w szczególności Rousseau’a i Babeuf’a, widoczne są w pismach jego jak i wogóle w całej nauce „Ludu Polskiego“ ślady St. Simonizmu. Do tego jeszcze powrócimy.
 Nadzieje, pokładane przez Worcella w rewolucyjnym wpływie socyalizmu w Polsce, nie spełniły się. Dlatego, chociaż zawsze pozostał wierny swoim przekonaniom, wkrótce opuścił organizacyę „Ludu Polskiego“ i przystąpił do demokratów (nasamprzód do „Zjednoczenia“, potem po r. 1848 do Towarzystwa Demokratycznego), gdzie też do swojej śmierci (w 1857 r.) najwybitniejszą odgrywał rolę.
 Świętosławski był mistykiem. Szukał socyalizmu i znalazł go w ewangelii. Dlatego wszystkie jego poglądy owiane są duchem mistyczno-religijnym. Pozostał wierny swoim przekonaniom, które z czasem przetworzyły się w zupełny systemat religijny, aż do śmierci. Gdy po roku 1840 większa część inteligencyi opuściła „Lud Polski“, uzyskał on tam nieograniczony wpływ, pchnął organizacyę na fale mistycyzmu i w wysokim stopniu przyczynił się do przetworzenia jej w sektę. Wielką zasługę zdobył sobie tem, że zebrał większą część pism „Ludu Polskiego“ i wydał je później (w 1854 r.) w grubym tomie (400 str. petitu) — czem uchronił je od zapomnienia.