Strona:PL Jodko-Narkiewicz, Dickstein - Polski socyalizm utopijny na emigracyi.pdf/37

nie pracuje, nie ma prawa do własności. Charakterystycznymi rysami obecnego społeczeństwa jest dziedziczenie i wyzysk pracy innych ludzi. Te dwie instytucye pozwalają wielu ludziom zwalać swoje obowiązki na barki innych. Można je usunąć tylko w ten sposób, że się odda własność w ręce społeczeństwa. Wówczas zniknie życie bezczynne i złączona z niem nędza. Wyrównają się przeciwieństwa między jednostką a społeczeństwem, gdyż interesy ich będą wspólne. Zniknie egoizm rodzinny, gdyż człowiek od rodziny otrzyma tylko życie, a nie, jak dziś, swój byt. Miejsce wychowania domowego zajmie wychowanie pod kierownictwem społeczeństwa. W ten sposób silniejsze staną się węzły, łączące ludzi ze sobą.
 Rozprawka ta została w dniu 2 sierpnia 1836 r. przez gminę „Grudziąż“ zaaprobowaną.
 Zwróćmy się teraz do dzieła Świętosławskiego.
 Pod tytułem „Zasady kościoła powszechnego“ opublikował on dnia 24 marca 1844 r. obszerną rozprawę, w której rozsnuwa obraz organizacyi przyszłej republiki powszechnej.
 Dzieło to dzieli się na 19 paragrafów, traktujących o następujących przedmiotach: 1) Wiara i obrządek, 2) Obowiązki wobec bliźnich, 3) Podział kościoła, 4) Rząd, 5) Wykształcenie i wychowanie ludu, 6) Duchowieństwo, 7) Hygiena, 8) Umiejętności, sztuki piękne i wychowanie, 9) Przemysł, 10) Rolnictwo i t. d.
 Nie łatwo jest uchwycić właściwą treść rozprawki. Jej styl i układ naśladują biblię. Widocznie jest ona obliczona na to, by wyznawcy wyuczyli się jej na pamięć, gdyż poszczególne ustępy nie są obszerniej opracowane, lecz stłoczone w malutkie zdania, które przy szybszem czytaniu często pominąć można. Mniej więcej organizacyę „kościoła powszechnego“ możemy streścić w następujących słowach: