Strona:PL Jodko-Narkiewicz, Dickstein - Polski socyalizm utopijny na emigracyi.pdf/53

Ta strona została przepisana.

niezadowoleni byli z takiej uchwały i w marcu 1838 r. przyszło do rozłamu. 55 członków oddzieliło się i z Krępowieckim na czele utworzyli „Kółko wyznawców obowiązku społecznego“. Kółko to wydało kilka pism, nie mających jednak żadnego znaczenia. 57 wiernych, którzy pozostali, utworzyli 21 marca 1839 r., „Wydział gminy Grudziąż w Londynie“ z sześciu członków złożony, który utrzymywał żywą korespondencyę z główną gminą. Do tego wydziału należał również Worcell, i z nim stało się to samo, co z Krępowieckim. Znęciła go chęć odegrania wybitniejszej roli politycznej wśród emigracyi, do czego uprawniały go zdolności. Postawił wniosek przystąpienia do Londyńskiego „Zjednoczenia“, a kiedy nie uzyskał większości, wystąpił z organizacyi w dniu 12 kwietnia 1840 r.
W r. 1841 znajdujemy korespondencyę z „gminą Havre“. Londyński „Wydział“ przeistoczył się w „gminę Praga“, liczącą 11 członków. Nie było jednak widoków na dalsze rozszerzanie się. Stowarzyszenie coraz bardziej przetwarzało się w sektę. W tym czasie przedyskutowano „zasady powszechnego kościoła“ i przyjęto je. „Wyznawcy obowiązku społecznego“ zbliżyli się znowu do gminy Grudziąż“; obchodzono razem uroczystości i t. d.
Dnia 22 maja 1844 r. rozwiązuje się „gmina Humań“. Dnia 16 stycznia 1846 r. rząd angielski odebrał „Ludowi Polskiemu“ mieszkania w koszarach w Portsmouth.
Wtedy nadchodzi wiadomość o rewolucyi w Krakowie i dnia 22 marca 1846 r. „zamknięto posiedzenie gminy Grudziąż i zakończono jej działalność, gdyż manifest narodowy z Polski zabrania wszelkiej działalności na własną rękę“. Akta Towarzystwa oddano do przechowania Zenonowi Świętosławskiemu.