„2. Wszystkie przywileje urodzenia, bez żadnego wyjątku, mają być zniesione.
„3. Każdemu stosownie do jego zdolności, każdej zdolności stosownie do jej dzieła“.
Te trzy zasady tworzą podstawową myśl „Nowego chrześciaństwa“ St. Simona. Druga i trzecia służyły nadto za motto dziennikowi „Globe“, redagowanemu przez Michała Chevalier i Piotra Leroux, dopóki ci byli zwolennikami St. Simonizmu. Pierwszą i drugą zasadę znajdujemy bez wątpienia we wszystkich pismach „Ludu Polskiego“. Czem jest sławne hasło „zrównania kondycyi socyalnych“, stanowiącego cel „Ludu Polskiego“, jeśli nie parafrazą pierwszej dewizy St. Simonistów. To samo można powiedzieć o „zniesieniu przywilejów urodzenia“, ulubionym temacie broszur i odezw „Ludu Polskiego“.
Różnicę widzimy jedynie w trzeciej zasadzie. Według obecnej nomenklatury możnaby nazwać St. Simonistów kolektywistami à la Schäffle[1] a „Lud Polski“ komunistami. Lecz musimy zwrócić uwagę, że pod tym względem „Lud Polski“ wyciągnął z nauk St. Simona jedynie ostateczne konsekwencye, których jego uczniowie się przestraszyli. Bo rzeczywiście, jeśli przypuścimy, że społeczeństwo ma się ukształtować na zasadzie równości, to musimy odrzucić przywileje większej siły lub inteli-
- ↑ „Musimy być przygotowani na to, że niektórzy będą mieszali ten system z tym, który znamy pod nazwą wspólności dóbr. Jednak pomiędzy nimi niema nic wspólnego. W przyszłej organizacyi społecznej każdy będzie zatrudniony stosownie do swych zdolności, a wynagradzany stosownie do swych dzieł; to wskazuje wyraźnie na nierówność podziału dóbr. W systemie wspólności dóbr natomiast wszystko dzieli się równo, a przeciwko takiemu sposobowi podziału istnieje, ma się rozumieć, mnóstwo zarzutów“.
(Doctrine de St. Simon. Exposition, Première annèe 1828—1829. Paris 1831).
