Strona:PL Jodko-Narkiewicz, Dickstein - Polski socyalizm utopijny na emigracyi.pdf/69

X.

 Zastanówmy się jeszcze nad naukową wartością teoryi „Ludu Polskiego“. Da się to uczynić tylko drogą porównania ich teoryi z teoryą obecnej demokracyi socyalnej albo „naukowego socyalizmu“ (jak go nazywają dla odróżnienia od „utopijnego“).
 Pierwszem, co się rzuca w oczy i co charakteryzuje całą teoryę „Ludu Polskiego“, jest metoda, zupełnie różna od metody socyalizmu naukowego.
 Marks i Engels, twórcy socyalizmu naukowego, rozpoczynają od badania stosunków gospodarczych kraju, najbardziej pod względem ekonomicznym rozwiniętego, Anglii. Badania te doprowadziły ich do przekonania, że tylko zniesienie prywatnej własności środków produkcyi i ich uspołecznienie może dopomódz do usunięcia klęsk dzisiejszego systemu gospodarczego. Socyalizm, według nich, jest koniecznym rezultatem, wypływem dzisiejszej kapitalistycznej wielkiej produkcyi.
 „Lud Polski“ kroczył zupełnie inną drogą. Gorący patryoci, do głębi poruszeni upadkiem powstania, które rozporządzało znacznie większemi siłami, niż którekolwiek inne powstanie polskie, starali się znaleść środki i drogi, aby nie dopuścić do nowego pogromu. Wierzyli, że znajdą je w reformie politycznej, która wszystkich polaków uczyni wolnymi, równymi wobec prawa obywatelami i w ten sposób pozyska dla sprawy niepodle-