Strona:PL Jodko-Narkiewicz, Dickstein - Polski socyalizm utopijny na emigracyi.pdf/71

unormowanie produkcyi, gdzie jednak też potrzeba wielkiej produkcyi nie jest jasno wyłożona.
 Przypatrując się samej teoryi, przedewszystkiem nie znajdziemy w niej niczego nowego, gdyż wszystko jest albo rozszerzeniem albo parafrazą poglądów Rousseau’a i komunizmu chrześciańskiego; powtóre, nie możemy powiedzieć, żeby teorye „Ludu Polskiego“ wywarły jakikolwiek wpływ na późniejsze pokolenia socyalistów.
 Zupełnie inny obraz przedstawiają opracowania poszczególnych kwestyi, w których „Lud Polski“ wypowiedział wiele z tego, co obecnie przez większość demokratów socyalnych zostało przyjętem. Do tych w pierwszym rzędzie zaliczamy poglądy na pochodzenie własności (patrz wyżej) i na względność jej pojęcia, którą większość ówczesnych ekonomistów uważała za „absolut“, za świętość, a i teraz wielu tak samo na nią się zapatruje. Pogląd ten, jak widzieliśmy, „Lud Polski“ podzielał z St. Simonistami; jednakże przykłady historyczne, przytaczane dla uzasadnienia tego poglądu, przeważnie są czerpane z historyi polskiej, co świadczy, że te poglądy rzeczywiście rozumiano. Również zgodnie z obecnemi zapatrywaniami socyalnej demokracyi, uznawali oni niemożliwość przedstawienia dokładnego planu urządzenia przyszłego społeczeństwa, czego od nich żądała sekcya Vimoutiers Towarzystwa Demokratycznego. To właśnie bardzo korzystnie wyróżnia pierwszy okres rozwoju „Ludu Polskiego“ od następnych. Bardzo trafne także są poszczególne zapatrywania na ogólny przewrot w stosunkach społecznych, który musi nastąpić po zniesieniu własności prywatnej. Pogląd, że wydajność pracy w państwie socyalistycznem będzie wyższa, podzielają obecnie wszyscy demokraci socyalni; dalej przewidywanie przewrotu poglądów etycznych, zwalczanie obawy przed tyranią, którą ludzkości zagraża socyalizm i t. d.