Strona:PL John Ruskin Gałązka dzikiej oliwy.djvu/10

bez których nie byłoby postępu. Suggestya, rzucona przez kilka wielkich umysłów, które same są wykwitem szerszych aspiracyj bezwiednych, przyjmuje się, krzewi, wzmaga, dochodzi po szczytu potęgi, zagarnia co tylko może pod swoje hasła, wreszcie zużywa się w tem rozlaniu, wyczerpuje i — zaczyna nużyć.
 A wtedy powstaje inna.
 Ta inna jest zawsze w części dalszym ciągiem poprzedniej, ale przedewszystkiem jej opozycyą. Wspólności ludzie nie czują — różnice zaś odczuwają silnie, buntują ją, apostołują, i taż sama historya powtarza się po raz drugi.
 Taż sama i nie taż sama; bo jak wspomniałem, tylko mechanizm przypływu i odpływu idei jest zawsze tym samym, ale idee zmieniają się.
 Fala Romantyzmu wyrosła na tle poezyi i emancypacyj narodowych.
 Fala Pozytywizmu, na tle filozofii i nauk ścisłych.
 Fala Modernizmu (używam tego wyrazu w braku lepszego) w dziedzinie sztuki i etyki.
 Ale każda z nich rozszerzała się i na inne działy, nawet bardzo odległe. Wszak mieliśmy nawet politykę romantyczną i poezyę pozytywną — a dzisiejszy, wybijający się i jeszcze nie skrystalizowany modernizm, obejmuje nie tylko różne dziedziny sztuki, ale i socyologii, pedagogiki i filozofii.