Strona:PL Julian Ursyn Niemcewicz - Śpiewy historyczne.djvu/401

spraw publicznych, w czasie ostatnich zapasów między tronem i Pany możnemi, przyniosła do Polski umysł wyniosły, niespokoyny i zawsze czynny; okazała go w całéy swéy dzielności, w czasie panowania Jana Kazimierza. 700,000 talarów które król w posagu z nową otrzymał małżonką, zdały mu się dostatecznym zapasem na rozpoczęcie nowéy z Turkami woyny. Naglili go do niéy Papież i Jan Fiepoli poseł Wenecki, zaciągnął król zagranicznéy piechoty do 14,000, powstał przeciw ternu seym w r. 1646, zaciągi te bez woli stanów, i ustanowienie orderu Niepokalanego Poczęcia N. P. wyrzucając iako grożące swobodom, uwłaczające równości szlacheckiéy; lubo król odstąpił od przedsięwzięcia swego, i order ten uchylił, uchwalono prawo, że żaden Polak tytułów zagranicznych przyimować nie może, że król prócz 1,200 gwardyi, nowych zaciągów, bez wiedzy stanów nigdy czynić nie będzie.
 Wolnieysze życie któremu się Władysław w młodości swoiéy niebacznie podawał, obarczyły ostatnie dni iego przykremi i ciężkiemi choroby, padł ich nakoniec ofiarą w Mereczu 20 Maia 1648. Pan mądry i dzielny, w podróżach swoich po całéy prawie Europie, cokolwiek pożytecznego widział, do oyczyzny wprowadzić starał się, Sztukę strzelby czyli Artyleryą przywiódł do doskonałości w iakiéy nigdy nie była. Za niego ustanowiona Poczta, rzeki Pinę, Prypeć, Muchawiec i Bug z Dnieprem , a przez to z dwoma morzami połączyć zamyślał. Zarzucają mu zbytnią rozrzutność, lecz iuż może król Polski inaczéy podobać się nie mógł; wymawiają, że niepowściągnął gwałtów możnieyszych na Ukrainie Pa-