w sferę ambicyj twórczych i organizacyjnych, swych nieraz nieprzeciętnych założycieli. Ograniczmy się przykładami z bliższej nam rzeczywistości. Kościół narodowy bpa. Hodura, znany na amerykańskim i polskim gruncie, począł się z niesnasek, jakie wynikły między katolikami Północnej Ameryki na tle uregulowania sprawy tytułów własności kościołów i objektów parafjalnych. Uzasadnienie dogmatyczno‑moralne oderwania się zostaje później „dorobione“ jako element wyraźnie wtórny. Gospodarczą genezę wspomnianego ruchu stwierdzają bez żenady sami przedstawiciele kościoła narodowego na łamach własnej pracy perjodycznej[1]. Marjawityzm polski, z początku ruch wybitnie pietystyczny, uzyskuje oblicze wyraźnie sekciarskie od chwili gdy św. Officjum odmówiło swego approbatur w stosunku do nowopowstałej konstytucji zakonnej i zakwestjonowało wizje założycielki, (1904 i 1906), wychodząc nie tyle z dogmatycznego, ile z dyscyplinarnego i prawno‑kanonicznego założenia. Rola zawiedzionych ambicyj założycieli zdaje się nie podlegać w tym wypadku zakwestjonowaniu. Ograniczywszy się chwilowo do tych przykładów, mogących uchodzić za reprezentatywne w danym zakresie zjawisk, rozpatrzymy teraz, w jaki sposób czynniki heterogeniczne uzyskują religijne zabarwienie, sakralizują się niejako, przechodząc przez to do innego zakresu. Snop światła na problem rzuci nam uświadomienie sobie związku religji z życiem uczuciowem. Zakładając, przynajmniej prowizorycznie, że wyznawcy danej grupy, religijni i praktykujący, pozostają w dobrej wierze, mamy do rozwiązania zagadnienia, w jaki sposób nabyli tej dobrej wiary. Bezwątpienia zjawia się tu klasyczny okaz wnioskowania emocjonalnego, o afektywnem pochodzeniu[2]. Przypuszczać zawsze należy, że czynniki heterogeniczne, o których mówimy, są dość mocne. Jako takie, wkraczają w sferę uczuciowego zainteresowania, że już nie powiem gorącego afektu podmiotu. Wiemy, że przżyta silna emo-
Strona:PL Kazimierowicz - Z psychologji sekty.pdf/7
Ta strona została uwierzytelniona.
