365. Tam niedaleko Ossa w gardziel ciecze
Wiśle i z nią się w jednę kolej wlecze;
Tamże swe imię[a] straciła[b] i ścieżki[c]
I małe brzeżki[d].[1]
366. Poniżej[e] za tym[f] przybliżąc się samy,
Znaczna robota cnych Prusaków, tamy;
Gdzie Wisłę w krygi[g] ujęli głęboką
I tak szeroką,[2]
367. Która połknęła strumieni tak siła,
I z rzekami się wielkiemi[h] zbraciła,
I każdej, która do niej pełną piła,
Każdą spełniła.[3]
- ↑ Ossa mała rzeka z jeziór koło Biskupca i Iławy powstająca poniżej Grudziądza wpada do Wisły. Wodę z niej za pomocą wodociągu i machiny, której wynalezienie przypisują Kopernikowi, sprowadzają do miasta. Pamiętne są słupy żelazne Chrobrego w Ossie.
- ↑ Samy, same; patrz gram. Deszk. pag. 19, § 3, 6. Tamy, groble, zabezpieczające niziny nadwiślańskie. Już w 13 wieku zaczęto tamy sypać. Za tym scil. Grudziądzem. W krygi ujęli. Kryg, u-m, krygi, ów plur. wędzidło z ostremi kolcami (po łac. lupata frena); to samo, co ująć w kręgi, w kleszcze, trzymać na wodzy.
- ↑ Siła, wyrażenie przysłówkowe, to samo co, wiele. Pełną piła, pełną sc. szklanką, Cnapius s. v. pełna: duplex tropus, Adjectivum pro Substantivo et vas pro liquore, quem continere solet. Tu w przenośni: każdą rzekę wpadającą do niej przyjęła w siebie, nie odrzuciła żadnej.
tom I pag. 14 No XXIX...... cum possessionibus, que in terra, que Colmensis dicitur, obtinebant, idem Dux terram candem cum quibusdam Villis consistentibus in eadem, Colmo videlicet, Muthe, Charuse et Bolemino, nec non Castra Gruzenz, Wabsk et Caprviense, ae possessiones, Velsac scilicet, Kisin et Plot, ab omni exactine libera... libi... contulit etc. Datum Laterani III Idus Aprilis. Pontificatus nostri (Honorii) Anno Septimo (r. 1223 11 Kwietnia). A zatem już r. 1223 miasto to nazywało się Grudziądz. Czerwony, od strony rzeki rzędem długim stoją wysokie murowane śpichlerze.
