Strona:PL Kozłowski - Współczesna polska literatura filozoficzna.djvu/14

Ta strona została uwierzytelniona.

spolita” (1872), — „O prawach Platona”, — „Dwaj znakomici komuniści T. Morus i T. Campanella” (1874); „Historya ruchów społecznych w XVIII w.” (1887) i w „XIX w.” (1889) stanowi główną jego pracę; jest to, właściwie mówiąc, historya teoryi socyalnych i prób praktycznych w tych dwu stuleciach. Prócz tego pisał o „Klasyfikacyi nauk” (1888); w rękopisie ma ukończony już „Wstęp do socyologii”, którego pojedyńcze rozdziały były tu i owdzie drukowane. Pracował także na polu historyi i publicystyki[1].
Z młodszego pokolenia pisarzy, pracujących na polu socyologii, wymienimy następujących: Ludwik Krzywicki, uprawiający także niwę antropologiczną, w szeregu artykułów rozwijał swoje poglądy socyologiczne. Jest to pisarz ogromnego oczytania, obdarzony bystrym sądem. Z dzieł, tu należących, wymienimy „Ludy”, zarys antropologii etnicznej (1893), nie pozbawiony wszakże głębszych myśli socyologicznych; także rzeczy, dotyczące pierwotnych pojęć kosmogonicznych: „Rola zwierząt w pojęciu pierwotnej umysłowości” (1893) i „Kosmos oraz jego budowa w pojęciu ludów pierwotnych” (1898). J. K. Potocki umieścił w „Głosie” warszawskim szereg artykułów treści socyologicznej, które dopiero co wyszły z druku w jednym tomie p. t. „Współzawodnictwo i współdziałanie” (1900). Również po śmierci jego (przypuszczalnej) ukazała się rozprawa p. t. „O energii społecznej” (1900), będąca obszerną repliką na „Logikę ekonomii politycznej” Herynga, o której niżej nadmienimy.

Zygmunt Balicki poświęca się zagadnieniom socyologicznym obok politycznych. Wydał po francusku „L’état comme organisation coercitif de l’organisation politique” (1896) i też same myśli rozwija w „Parlamentaryzmie” („zarys socyologiczny”, T. I. 1900). Umieścił w „Przeglądzie Filozoficznym” artykuły: „Socyologiczne podstawy użyteczności” (1899) i „Hedonizm, jako punkt wyjścia etyki”. W kierunku bardziej filozoficznie pojętej socyologii pracuje Edward Abramowski: „Les bases psychologiques de la sociologie“ (1897); „Le matérialisme historique et le principe du phénomène social” (1898); „Pierwiastki indywidualne w socyologii” (1899). Wydał także „Teoryę jednostek psychicznych” (przyczynek do krytyki psychologii współczesnej, 1899). W „Przeglądzie Filozoficznym” umieścił artykuły: „Co jest sztuka?” (1897) i „Dwulicowy charakter postrzeżeń” (1898). St. Grabski pisał w kwestyi metodologii ekonomii społecznej („Wstęp do metodologii ekonomii politycznej” (1899),

  1. Jego „Historya demokracyi w Polsce“ niebawem opuści prasę.