Strona:PL Kraszewski - Wybór Pism Tom VIII.djvu/19

a pieniądz został nabyty zręcznością lub szalbierstwem — mrąc z głodu, powié sobie, iż cnotę często jest nosić za ciężko“...
 Wyborny obrazek zbogaconego i pewnego siebie mieszczucha dał Kraszewski, przedstawiając bankiera Mirès'a, z którym się zetknął na statku wiozącym do Marsylii, a o którym następnie czytał w dziennikach paryskich doskonałą anegdotę.
 W ciągu podróży swojéj Kraszewski szczupło się dzielił wrażeniami swemi z ogółem czytającym. Napisał wówczas cztery listy tylko do „Gazety Warszawskiéj“ z Wiednia, z Rzymu, z Neapolu i z Krakowa. Za powrotem zaczął porządkować ogromny stos notat, porobionych w drodze, i zabierał się do ich redakcyi, gdy wezwany został do nowéj pracy, która go miała jeszcze bardziéj wtajemniczyć w znaczenie dobrobytu materyalnego. Leopold Kronenberg, nabywszy „Gazetę Codzienną“, zaprosił Kraszewskiego na redaktora. Gazeta miała popierać rozwój przemysłu i handlu w kraju, który dopiéro pierwsze natenczas kroki w tym kierunku stawiać zaczął. Autor „Chorób wieku“ musiał usprawiedliwić swoje dawniejsze poglądy na sprawy przemysłowe, musiał je zharmonizować z tendencyami, których miał być rzecznikiem. Jakoż nie trudno mu było uznać w bogactwie materyalném potężny środek mogący poprowadzić do osiągnięcia celów umysłowych, a w miarę dokładniejszego zastanawiania się nad tym przedmiotem, coraz silniéj zaczął akcentować konieczność zdobycia podstawy wszelkiego skutecznego działania w wyzyskaniu tych dóbr, jakie kraj przedstawia, za pomocą narzędzi, które cywilizacya wytworzyła i udoskonaliła.
 Załatwiwszy się z najpilniejszemi sprawami redakcyjnemi, wziął się napowrót do swych notatek i przy końcu stycznia roku 1860 zaczął ogłaszać w „Gazecie Codziennéj“ swoje „Kartki z przejażdżki po Europie r. 1858“. Przerwał je wszakże niebawem, gdyż zamierzył uzupełnić je nowemi spostrzeżeniami, mając odbyć ponowną podróż. Wyjechał z Warszawy 1 września i bawił za granicą do 12 listopada. Pisywał wówczas listy do „Gazety“ przeważnie treści politycznéj, z Wrocławia, Berlina, Brukseli, Paryża, Marsylii, Tulonu, Cannes, Nizzy, Mentony, San Remo, Oneglii, Savony, Genuy, Turynu, Chambéry, — i znowu z Brukseli, Wrocławia (ogółem 66). Po powrocie zajęły go ponownie sprawy bieżące; a pod koniec października r. 1861 po raz trzeci udał się za granicę, przebywając tym razem przeważnie w Brukseli i Paryżu, z powrotem zatrzymując się dłużéj w Berlinie. I wówczas także nadsyłał do „Gazety“, już wówczas „Polskiéj“, listy polityczne w liczbie 60.