Strona:PL Kraszewski - Wybór pism Tom IX.djvu/151

130

J. I. KRASZEWSKI.

ły, przekłady z angielskiego i pomysły własne hr. Andrzeja Zamojskiego.
 Mijając pomniejsze pisemka, szczególniéj wzmiankować musimy artykuły: o rolnictwie w Anglii z dodatku do Eneyklopedyi angielskiéj, o chemii rolniczéj, raport o rolnictwie i handlu zbożowym w niektórych północnych państwach stałego lądu Europy Wilhelma Jakob z roku 1828; postrzeżenia praktyczne o ulepszeniach najważniejszych, najłatwiejszych i najmniéj kosztownych dla rolników francuskich, tłómaczenie z rozprawy p. Dezeimeris, rozprawę o własności i dzierżawie ze względu na włościan (T. VII. N. 2. 219), nakoniec kodeks rolnictwa z uwagami dotyczącemi ogrodów, sadów, lasów i plantacyj, przez baroneta John Sinclair, założyciela komisyi rolniczéj, z uwagami sławnego Dombasla, prawdziwą encyklopedyą gospodarską, która się ciągnie, poczynając od piątego roku roczników, aż do ostatnich numerów. Umieścim tu słów kilka, któremi poczyna się artykuł pod tytułem: Kilka prawd z ekonomii politycznéj (Rok VI. T. XII. N. 2. 263). „We wszystkich krajach ucywilizowanych objawia się dziś powszechny do nauk stosowanych popęd; ogólny głos, potrzebą wywołany, silnie za niemi przemawia, a najświatlejsi nawet ludzie nie wahają się już przyznać im piewszeństwa nad teoryą. Zdanie to atoli doświadczonych mężów, którego źródło w szlachetném upragnieniu, aby z wynalazków i odkryć na polu nauk zdobytych, co najrychléj i jak najogólniejsze dla społeczeństwa wyciągnąć korzyści, wielu w błąd wprowadziło. Jedni bowiem wzięli stąd pochop sądzić, że teorya jest czczym i próżnym mozołem, więc się bez niéj zupełnie obejść można; drudzy w niespokojném przewidywaniu, widząc zabójczy cios na naukę i umiejętności wymierzony, o blizki ich upadek trwożyć się poczęli. Płonna zaiste obawa! Godziż się przypominać, aby kto chciał w wątpliwość potrzebę zasad naukowych podawać? bo czémże są same stosowane nauki, jeśli nie zastosowaniem zasad, to jest teoryi, do potrzeb i użytku ludzkości?
 „Tym sposobem kurs naprzykład ekonomii politycznéj p. Michała Chevalier, wykładany w Paryżu, jest kursem nauki stosowanéj dla Francyi; rzeczą jest także niezaprzeczoną, iż pomimo całéj ważności swéj, o tyle się tylko pożytecznym dla czytających okaże, o ile z teoryą nauki będą obeznani. Inną drogą w rozumowaniu postępując, przyszlibyśmy i do tego wniosku, że byleby prawa były dobre, ani teorya prawa, ani ogólne ukształcenie dla sędziego nie są koniecznemi. Jak to twierdzenie byłoby mylném, tak podobnie przypuścić nawet nie można, aby się godziło potę-