Strona:PL Kraszewski - Wybór pism Tom IX.djvu/156

135

GOSPODARSTWO.

w Michałowie i przyległych folwarkach, przez Ludwika Górskiego. Zdanie sprawy z doświadczeń czynionych w Michałowie, z nawozami mineralnemi i zwierzęcemi; Opis gospodarstwa w dobrach Konstantynów w powiecie Bielskim, przez Jana Wernera. Wszystkie te opisy tyczą się gospodarstw poprawnych i wskazują, jak w nich otrzymano ulepszenia, jaką drogą przyszło się do zmiany starego empirycznego sposobu prowadzenia gospodarsta, na nowy postępowy i wyrozumowany. Niepodobieństwem jest, byśmy dla rozległości tych artykułów, choć wyobrażenie o nich dać mogli; musimy wskazać je tylko.
 Ogólniéj nieco o gospodarstwie w Hrubieszowskiém (T. 2. 1. 47), w Lubelskiém (T. 2. 2. 183), w Bielskiém, (T. 3. 1. 152), w Rawskiém (T. 6. 1. 120), w Augustowskiém (T. 10. 2. 276), w Czerskiém (T. 18. 2. 183), znajdujemy wiadomości i rzuty oka na gospodarstwa całych obszarów jako to: Galicyi, Biało Rusi, Inflant i Ukrainy.
 Szczególniéj zwróciła uwagę Galicya, która, potrzebą gwałtowną, do pilniejszego zakrzątnienia się i poprawy starego gospodarstwa zmuszoną, rzec można, została. Znajdujemy w zbiorze cztery rozleglejsze artykuły nauczające nas o stanie dzisiejszym Galicyi: O duchu spekulacyj handlowych, wzmagającym się w Galicyi (rok 1844); Wiadomości statystyczne z r. 1844; Ustawy Towarzystwa gospodarskiego galicyjskiego i zadanie do nagrody, przez komitet jego ustanowionéj (1846); nareszcie uwagi o towarzystwie gospodarskiém przez Fr. Węgleńskiego (r. 1848), z których następujące ciekawsze fakta udzielamy czytelnikom naszym.
 Rolnicze Towarzystwo Galicyjskie zawiązało się w r. 1845; ogłasza ono prace swoje w wychodzącym zbiorze Rozpraw, mało u nas jeszcze znajomym, lecz równie jak Roczniki zasługującym na upowszechnienie. W roku 1848 były dopiéro trzy tomy Rozpraw, dziś wyszło ich więcéj. Pierwsze posiedzenie członków towarzystwa, którego ustawę w r. 1829 potwierdził jeszcze cesarz, odbyło się w 1845 r. d. 2 lipca. Z trzydziestu wezwanych, dwadzieścia osób się stawiło i zajęło wyborem prezesa, sekretarza i członków czynnych. Czterdzieści osiem osób składało w pierwszéj chwili całość towarzystwa. W r. 1846 ostatniego stycznia, powtórnie zjechali się członkowie; oto cel, który założyli sobie; słowa są wyjęte z zagajenia prezesa, księcia Sapiehy. „Towarzystwo zamierza pobudzić umysły do pracowania nad dźwignieniem rolnictwa, wskazać do tego najwłaściwsze drogi, dowiadywać się o zaprowadzonych gdzieindziéj odmianach i te starać się w całym kraju upowszechnić, kształcić ludzi do wszelkich gałęzi gespodarstwa.“ Zaprojektowany zaraz został zakład wzorowego gospodar-