w domu, a co więcéj, oprócz kontraktów, jest całoroczna myśl o interesach, o spekulacyi i gospodarstwie. A na Ukrainie dosyć chciéć, żeby miéć. Mówił mi jeden z miejscowych, że choćby na starych worach spekulować, to i tak będzie dwanaście procentu.“
Uwagi ogólne nad kierunkiem gospodarstwa, uzupełniają ten ciekawy i wyborny artykuł drugi, p. Tomasza Potockiego[1].
Roczniki oprócz opisów gospodarstw pojedyńczych zawierają jeszcze ciekawe sprawozdania ze stanu rolnictwa w różnych krajach, jako w Szląsku Austryackim (T. II. 1. 69), w Meklemburgu Schwerin (T. II. 327. T. III. 1. 1), w Anglii (T. IV. 1. 1. — T. V. 2. 131. VI. 1. 1. VI. 1. 9. X. 1. 138), we Francyi (T. IV. 2. 238. VIII. 1. 31. IX. 2. 240), w Irlandyi (T. XIII. 2. 337), w Lombardyi i t. p. (XV. 1. 107). Są to tłómaczenia z najlepszego tego rodzaju pism wyszłych za granicą, które wskazują, jak daleko jeszcze jesteśmy od krajów, co nas na drodze do postępu rolniczego wyprzedziły i jak wiele do zrobienia nam pozostaje. Zapewne nie wszystko cudze da się skutecznie zastosować, lecz obeznanie się z niém naprowadzi na wynalezienie czegoś własnego, dla nas najużyteczniejszego.
Nie brak tu także rozpraw ogólnie o gospodarstwie, urządzeniu jego i potrzebnym u nas kierunku traktujących; owszem, liczba ich znaczna i o ile ocenić je możemy, wszystkie z wielką korzyścią rozpowszechnione-by być powinny. Na samym wstępie do dzieła rozpoczyna je rozprawa: „Czyli życie przemysłu naszego, mianowicie przemysłu rolniczego, pojmujemy ze stanowiska odpowiedniego miejscowości?“ przez K. G. Rozprawy téj autorem był Kajetan Garbiński, który zmarł w r. 1847; Roczniki umieściły o nim krótkie wspomnienie (T. XI. N. 1. 1); oto z niego zdanie o téj pracy, któréj tytuł wypisaliśmy. „Garbiński, zebrawszy z cyfr i faktów treściwy obraz przemysłu rolniczego w Anglii, postawił go obok wypadków na trafném obliczaniu opartych, jakie rolnictwo nasze przedstawia. Z porównania tego wyprowadził wnioski o istotnych przyczynach nizkiego stanu rolnictwa u nas, wiele błędnych a dość ogólnie przyjętych mniemań w tym względzie obalił i głównie w możności naszéj będące środki podźwignięcia rolnictwa, jasno i dobitnie wywiódł. Rozprawa ta obejmująca w jasném i treściwém zebraniu wszystkie główne zadania rolniczego przemysłu u nas, jest niezaprzeczenie jedną z najznako-
- ↑ O gospodarstwie w W. Księstwie Poznańskiém zawierają Roczniki także kilka artykułów, mianowicie w T. III, 1. 1: T. 256. T. XI. 1. 160) i t. d.
