kich wymieniać tu nie myślimy wcale, ale parę warto... Co mówicie naprzykład o komedyi a raczéj przysłowiu: Choćby koza biała, byle posag miała. Ja przyznaję, żem tego przysłowia nigdy nie słyszał i jednéj rzeczy w niém nie rozumien... dlaczego biała? zdaje się choćby i czarna, na jednoby wyszło, chyba dla rymu, boć komedya wierszem, ale w jednym akcie. Inna nosi na czole tę dorodną sentencyę:
Co za kwalifikacya do afisza prowincyonalnego teatru? Możeż być co wspanialszego i logiczniejszego nad tę botaniczną gienealogią, która występek robi ojcem zbrodni? jakbyś rzekł, że z utrapienia rodzi się smutek, albo z buraka cukier... (ostatnie miałoby minę przezorniejszą). Jedna komedya z 1578 roku jest historyczną, jedna nosi zagadkowe pytanie drażniące ciekawość — Co się stało w hotelu w Radomiu? Ale po hotelach takie rzeczy się dzieją, że aż strach pomyśléć, co dało wątek téj sztuce.
Inne tytuły mniéj są nęcące, ale Wielki człowiek powiatowy (salva melioratione) coś obiecuje równie jak: Bez majątku i znaczenia... Nie obeszło się i bez dalszego ciągu artykułów, z powodu kwestyi wznieconéj listem ze Skomoroszek i jedna komedya nosi na sobie pełen aktualności tytulik Handel. Przysiągłbym, że przyjechała stamtąd, gdzie niéma innego handlu prócz takiego, o którym mówić nie wypada...
Ale dość, dość, bo już się lękać zaczynam, żeby nie było zanadto i żeby ta troskliwość serdeczna, z jaką zająłem się rozbiorem zagadek, nie była wzięta za nowy dowód mojego ku konkursowaniu wstrętu. Oświadczam więc uroczyście, iż tak dalece jestem zwolennikiem konkursów, iż gotów jestem sam postarać się o konkurs... tylko nie na powieść i komedyę, które i tam się rodzą, gdzie ich nie sieją. Wolelibyśmy inne ziarno dziś mniéj plenne.
Już 1861 r., i to nie bardzo poszukując, mamy parę dramatycznych prac, Macochę Balzac’a, przerobioną przez K. Ostrowskiego, i Ciocię swadkę p. Kaspra Zubowskiego.. rok żyje dopiéro dni piętnaście, a już sam i bez żadnego przynaglania wydał dwoje potomstwa, licząc w tym samym stosunku... mielibyśmy z końcem da Bóg doczekać pięćdziesiąt i kilka... nie rachując tego co w tekach. Statystyka przerażająca. O Ciotce i Macosze, równie jak o reszcie rodziny dramatycznéj, inna razą.
Mamy jeszcze przed sobą mały zeszycik, o którymby wspomniéć potrzeba... ale po komedyach jakoś niezmiernie trudno nawet w przypisku... rzecz bardzo poważna. Jestto Hygiena kobiet i dzieci p. K.
