Strona:PL Kraszewski - Wybór pism Tom IX.djvu/479

458

J. I. KRASZEWSKI.

na jakie tylko u nas zdobyć się można, gdyż zapewne i z zagranicy umyślnie przyjdzie sprowadzić rytownika — w prędkim czasie ogłoszony zostanie. Cena jego bardzo przystępna, cel tak ważny pokierowania umysłami młodzieży i poprowadzenia ich do zamiłowania nauki i spoważnienia, dobrze wróżą na przyszłość.
 Zdaje się, że wydawca p. Minchejmer, chcąc dopełnić całorocznego kompletu, choć zacznie od drugiego kwartału, wyda numera zaległe z pierwszéj ćwierci roku. Na wsi szczególniéj, gdzie dzieci mniéj mają rozrywek coraz świeżych, któreby żywe ich umysły zająć mogły; gdzie przychodząca poczta budzi takie zajęcie: wielką usługę może wyrządzić przyjaciel, na którego oczekiwanie, potém czytanie, rozprawy nad nim, rozwiązanie zagadnień, zapełnią nie jedną chwilę, inaczéj trudno się dającą zużytkować. Kto wie, jak trudno jest zająć ciągle spragniony nowości umysł dziecięcy, niechętnie na jednym zatrzymujący się przedmiocie, oceni najlepiéj pismo, które lepiéj od najdoświadczeńszego nauczyciela podoła temu zadaniu.
 Otóż z obiecanym Gońcem, druga już nowość peryodyczna tego roku; o tych, które jeszcze w wielkiém ukazują się oddaleniu, mówić nie pora. Zdałby się nam wszakże bardzo Przegląd literacki i artystyczny europejski i krajowy, któryby istotnie był przeglądem, nie tytułem a rzeczą sprawozdawczym z ruchu umysłów, z życia duchowego, z kierunku i rozwoju jego... nietylko u nas, ale wszędzie, gdzie życie na to imię zasługuje.
 Uwolniłby on gazety od ułamkowych i niedostatecznych sprawozdań, któremi ten niedostatek zastępować muszą; Biblioteka Warszawska bardziéj naukowa i krajowa przedewszystkiém inne całkiem ma cele...
 Należałoby wziąć za wzór szczególniéj przeglądy angielskie, jedyne odpowiadające pierwotnéj myśli tego rodzaju zbiorów. Dziś pod tym tytułem przeglądów wychodzi mnóstwo magazynów wszelkich artykułów, które pod pretekstem lub bez pretekstu żadnego prawie nic a nic nie przeglądając, o tém co im bliższe i łatwiejsze, albo biorą za powód jednę książkę i z niéj snują rzecz wcale o czém inném...
 Myśl pierwsza Review była wyborna, spaczono ją wykonaniem, co może być bardziéj zajmującego w wieku tak ogromnéj pracy piśmiennéj, nad streszczenie dzieł, nad wyciągnienie z nich myśli i wykazanie stosunku ich i związku między sobą. Im plan rozleglejszy, tém piękniejsze pole, bo to dzień po dniu historya ducha ludzkiego, to dzienniki umysłowych dziejów ludzkości.
 Ale przedewszystkiém potrzeba, co dobrze rozróżniają tylko w Anglii, ażeby Review Przegląd, nie był Magazynem, aby w nim żyła myśl jedna i panowała całość, aby punkt widzenia był stały i niezmienny, obszary oznaczone i zakres pracy jasno pojęty.