Strona:PL Kraszewski - Wybór pism Tom IX.djvu/493

472

J. I. KRASZEWSKI.

gominę, trzeba ją było potém chartom oddać, bo pokojowe nawet pieski jéj nie chciały.
 — Przecież? — spytałem, — czémeś się na świecie rządzić i do jakiegoś celu iść potrzeba?
 — No tak — rzekł Marek zapalając gasnące cygaro, które wreszcie zmienił na fajkę, bo do niéj był przywykły — człowiek sobie powinien w głowę wbić, że nic się nie dzieje bez interwencyi Opatrzności, a potém śpij spokojnie.
 — No, ale cóż będzie z rozumem i wolą w takim razie?
 — Rozum, widzisz — odparł Marek — to rzecz domowego użytku na codzienne rozchody, a wola póty doskonała, póki jéj nie używać... cztery razy w życiu miałem wolę stateczną i zawszem tego żałował...
 P. Marek westchnął, jam nie chciał budzić przykrych wspomnień i sądziłem już, że rozmowa się przerwie, ale przyjaciel miał widać na sercu, żeby mnie od zgubnego odwieść przedsięwzięcia i począł po chwili.
 — Byłem — rzekł — wczoraj w cukierni i pięknych się rzeczy nasłuchałem o twojéj Gazecie.
 — Ha! — spytałem — powiedz, może się co nauczę.
 — Boję się ci powtarzać, mogłoby to zgryźć cię niepotrzebnie — a widząc uśmiech na mojéj twarzy, dodał ostrożnie i powoli Wszyscy, ile ich tam było różnego powołania ludzi, łajali, co wlazło.
 — A czytali? — spytałem.
 — No! jużciż, przewracali przynajmniéj.
 — Choć nie godzien jestem zapewne mierzyć się z wielkim Fryderykiem, powiem ci jak on; gdy mu doniesiono o paszkwilu przylepionym na ulicy — Jak skoro czytają, mają prawo to samo na mię krzyczéć, jak ja na nich krzyczę, a co głośniéj to lepiéj. Byłże tam kto z młodych? — zapytałem p. Marka.
 — Nie — rzekł — ludzie wszystko wytrawni, poważni, siwiejący...
 — Tegom się spodziewał.
 — I nie boli cie to?
 — Nie, są to ludzie do innego porządku przywykli, którzy ani nowych pojęć przyjąć, ani się z niemi oswoić mogą, na młodych tylko rachuję... Młodość pochopniéj chwyta prawdę, przeczuwa ją, zgaduje, bojuje za nią i wierzy łatwiéj, że człowiek może nie widząc jednostek i ludzi, nie myśląc o zaczepianiu indywiduów, miéć na celu tylko wywojowanie pojęć i wyjaśnienie potrzeb.
 Marek pokiwał głową.
 — Podejrzane rozumowanie — rzekł — starych masz przeciwko sobie, to się do młodych odwołujesz... ależeś ty sam nie tak już młody, bośmy przecie rówieśnicy.