Jak środki cesarza są, niestety, niezręczne, tak podobne napaści krzywdę czynią tym, co się ich dopuszczają.
Z jednéj strony zakazy są pobudką do ich przestąpienia i bodźcem ciekawości, z drugiéj obelgi i osobistości gniewu a nie prawdy dowodzą. Słuszność jest cierpliwą i chłodną, bo wie, że zostanie uznaną; rozjątrzenie probuje namiętność, nie przekonywa o sprawiedliwości sprawy.
Ostatni artykuł Gazety Lipskiéj urzędowéj, skonfiskowany i tak głośny dziś z tego powodu w Europie, bo może jest pierwszym przykładem rządowego organu przez sam rząd usuniętego, opierał się podobno na téj nowéj broszurze, początkowo wyszłéj w Brukseli.
Walka na broszury nie zdaje się skończoną we Francyi; jest ich już dosyć w téj sprawie, a miłośnicy skandalów nasycić się niemi mogą, i nakarmić do obrzydzenia. Wszystką brudną bieliznę, jak ją Napoleon I nazywał, wyciągnięto na plac, a nawet nie do prannia Orleanów i Bonapartych gorszące dzieje przypominają się z dobitnością i nie oszczędzając wcale... Polityka przeszła tu w osobliwszy pojedynek osobistości zdaleka rzucających na siebie błotem, smutny to i upokarzający widok, a nadewszystko smutny przykład dla tych dii minores, którzy przy pierwszéj zręczności naśladować nie omieszkają zgóry idących wzorów.
Od czasów O’Connel’a świat trochę zapomniał o Irlandyi. W téj chwili rozprawy w Izbie niższéj wywołane przez jednego z deputowanych irlandzkich, malują nam tak dobitnie stan tego kraju, że się nie możemy powstrzymać od powtórzenia choć w części ciekawego, choć smutnego obrazka.
Rząd angielski zrobił, co mógł by, podźwignąć materyalnie Irlandyą ale tam, gdzie kraj na duchu cierpi, polepszenie bytu nie jest dostateczném lekarstwem. Ustały nieco głody dziesiątkujące ludność, rząd przedsięwziął wielkie roboty użytku powszechnego, i dał zarobek proletaryatowi. Oprócz tego wychodztwo trwające ciągle zmniejszyło ludność, pracę pozostałéj uczyniło korzystniejszą. Jednakże tęsknota nie ustaje, emigracya do Ameryki trwa ciągle — czemu? następne fakta przekonają.
Prawo, upoważniające do sprzedaży majętności ziemskich obciążonych długami, ściągnęło na Irlandyą ćmę spekulantów, frymark ziemią i nabycia jéj dla odprzedawania częściowego, zmiany lasów na
