Strona:PL Kraszewski - Wybór pism Tom IX.djvu/537

Ta strona została skorygowana.
516
J. I. KRASZEWSKI.

— „Niech będzie godzina — odparł komisarz — ale ja przy panu zostanę. Od téj chwili nie wolno mi pana opuścić.
Mirès spojrzał na przerażoną rodzinę, westchnął i napisał kilka listów, komisarz siadł i czekał.
„Książę Polignac zapytał, gdzie miał być zawieziony jego teść, odpowiedziano mu, że do więzienia Mazas.
— „Jadę do Tuileries, — zawołał.“
„Jakoż pojechał zaraz, ale napróżno, nalegając o posłuchanie u cesarza, choć godzina była niewłaściwa, cesarz odmówił przyjęcia. Książę napisał błagając, aby mógł choć kilka słów powiedziéć, ale i to nie pomogło, cesarz tylko w odpowiedzi przysłał przez jednego z dworzan kartkę, na któréj to ołówkiem nakreślił: „Cesarz nie może się opierać działaniom sprawiedliwości, nie może w téj chwili nic uczynić dla p. Mirès, a jest rzeczą wątpliwą, żeby mógł co zrobić w przyszłości.“
Któż nie czytał procesu? Na kim on przykrego nie zrobił wrażenia dzikiego dramatu cywilizowanych czasów? Wszyscy postrzegli w obwinionym gwałtowność charakteru nadzwyczajną, ale mało kto ją umiał sobie wytłomaczyć. Dosyć było spojrzéć raz na Mirès’a, aby poznać w nim niesłychanéj żywości człowieka, ale tu, nie charakter a położenie jego burzyło nieszczęśliwego... Widział przeciwko sobie świat, który mu wczoraj się kłaniał, który się jego pieniędzmi i kosztem bogacił, którym on trząsł, który przekupywał, odstępujący go nagle i zasiadający w trybunale, by sądzić... własnego wspólnika.
Można było oszaléć! zaprawdę można było podnieść ręce do góry po przeczytaniu wyroku.
Wcale nie myślimy uniewinniać Mirès’a... ale idzież zatém, żeby sam on był potępiony, gdy nie on jeden grzeszył, gdy był nadto tylko pusłuszném narzędziem??


VIII.
Cernuschi.

Nie sądziliśmy już, żeby dziś gdy zjednoczenie Włoch stało się prawie spełnionym faktem, mógł jeszcze kto podnieść głos za federacyjnym systemem.
Wiemy dobrze, iż myśl ta była ulubioną cesarzowi Napoleonowi, że wielu bardzn zdawała się jedyną możliwą i praktyczną, lecz gdy przemożna siła faktów dokonała prawie bez oporu tego,