wszechnienia potrzebujących, a zawartych w książkach specyalnych, niedostępne są dla ogółu.
Radzibyśmy wielce usłyszéć u nas co podobnego do tych odczytów, i widziéć je potém tak wydane jak one, dla tém większego ich jeszcze upopularyzowania. Przykład innych krajów powinienby u nas myśl tę uczynić możliwą i przekonać, że jest w potrzebie, w duchu czasu, i wymaganiach jego.
Pod tytułem Studyów współczesnych, H. Dumineray, jeden z odważniejszych wydawców francuskich, drukuje na prowincyi szereg książeczek i rozpraw, które oddawna zwróciły baczność ludzi zajmujących się stanem i sprawami Francyi. Są to w większéj części roztrząsania dzisiejszego jéj położenia ze stanowiska ustaw lipcowych, zatém niezupełnie pochwalające to, co jest, i usiłujące dowieść, że niekiedy mogłoby być lepiéj i inaczéj. Ukazały się już w tym zbiorze: Reforma administracyjna w Afryce przez A. de Broglie, Dawne stronnictwa przez p. Prevost-Paradol, List do senatu pana O. d’Haussonvilla, Ustawa 1852 i dekret 24 listopada 1860 Lavergne.
Do najznakomitszych prac w szeregu studyów należy niedawno ogłoszona p. Odillona Barrot „O contralizacyi i jéj skutkach.“
Dzieło p. Dupont-White „l’Individu et l’Etat“ dalszy jego ciąg „O centralizacyi“ i pismo p. Odillon Barrot stanowią, co mamy dotąd najgruntowniejszego w tym przedmiocie. Nie trudno odgadnąć zresztą, że autor silnie i dobitnie przeciwko zbytniemu zogniskowaniu przemawia, dowodząc szkodliwych jego wpływów nader przekonywającemi argumentami, których odeprzeć trudno. Rzecz cała rozpada się na siedem niezbyt obszernych rozdziałów, krótki wstęp historyczny, założenie, następnie o wpływie jéj na stosunki klas społecznych między sobą, na pomyślność kraju, na stałość jego instytucyj, na formy reprezentacyjne. Wszędzie i ze wszech stron okazuje się dowodnie szkodliwość centralizacyi. P. Odillon Barrot z właściwą sobie treściwością oratorską wykłada przedmiot, w wielkich i silnych kreśląc go rysach, nie schodzi do szczegółów, ale miejscami podnosi się do poglądu szerokich i poważnych rozmiarów; forma jak treść książki czynią ją dostępną i popularną, a ciepło w niéj rozlane przekonywującą. Jest to raczéj głos przeciw centralizacyi niż rozprawa o niéj, ale głos pełen uroku męskiego. Dowodzenie szczególniéj szkodliwego wpływu zogniskowa-
