idei, która powinna zwyciężyć. Interes osobisty tak się tam łączy z obroną prawa, że się nią, że tak powiem, oczyszcza i moralizuje...
Następnie daje p. Odillon Barrot przykłady i argumenta na poparcie téj prawdy, że zbytnia centralizacya zawsze wiedzie za sobą zubożenie sił krajowych, unicestwienie jego działalności. „Tam, gdzie centralizacya jest zbytnią, mówi daléj, gdzie urzędowe czynności zastępują wszędzie dobrowolne czyny obywateli, cierpi na tém ogół dwojako, naprzód przez upadek energii moralnéj w społeczeństwie, która jest wielkim działaczem w każdym narodzie żyjącym z pracy, powtóre że źródła pracy osobistéj wyczerpują się ostatecznie na wydatki nieprodukcyjne.“
„Jest to rzeczą nieuchronną. Cesarstwo Rzymskie miało w ręku łupy całego świata. Europa, Afryka, Azya składały się na wyżywienie i rozrywki tego ludu; a jednak musiał on upaść, raczéj przez wyczerpanie finansowych swych zasobów i zbytnie opodatkowanie, niż od ciosów nieprzyjaciół.“
Książka ta wreszcie nie jest deklamacyą bez zastosowania, dla przyjemności robienia alluzyjnych wymówek cesarstwu napisaną; autor w końcu wskazuje reformy, jakich kraj wymaga, szczegółowie je rozbiera i konieczność ich dowodzi. Lecz stanowisko O. Barrot od tego, z jakiego Napoleon III na kraj się zapatruje, uznając go, może nie bez pewnéj przyczyny, małoletnim i wierząc mu wedle własnych przekonań tyle, ile on znieść może — tak jest różne, że zastosowania tych idei trudno się spodziewać.
Dziwnym składem okoliczności w chwili, kiedy broszura kończyła się drukować, nadeszła reforma 24 listopada może zrazu przeceniona zbytecznie, jak się okazuje z dopisku autora, którym pracę swą kończy, oddaje jéj sprawiedliwość, ale wyraża życzenia, by z reforma polityczną połączono administracyjną, która jest jéj niezbędném dopełnieniem. Rozmiar naszych listów nie dozwala nam obszerniéj zdać sprawę ze znakomitéj rozprawy sławnego mówcy, zalecamy ją jednak ludziom, których poważniejsze przedmioty i zadania tego rodzaju obchodzą.
Pomiędzy innemi pismami wychodzącemi w języku węgierskim znakomite zajmują miejsce „Magyar Nyelweszet“ dziennik filologiczny, wydawany przez Dr. Hunfalvy. Szósty rok już istnieje to pismo, lecz w obecnym czasie zaprzątnienia prawie wyłącznego po-
