do pracy pisarzy, artystów; odgrzebywał skarby archeologiczne, wskrzeszał podania ludowe; malował miejscowe obrazy; a wprzódy zmusiwszy niejako publiczność do czytania utworów rodzinnych, do zamiłowania własnego piśmiennictwa, następnie w całym kraju rozbudził ruch umysłowy.
Widzieliśmy wyżéj w tym przeglądzie dzieł Kraszewskiego, główniejsze jego powieści, tudzież poetyczne utwory i pisma wyłącznie naukowe. Po zamknięciu Athenaeum; rozszerzył on koło działalności na polu dziejów i literatury, nie przestając powieściami coraz głębsze mającemi znaczenie zagrzewać czytelników do wstępowania na wyższe szczeble rozległéj oświaty. Prócz tego zwrócił szczególną uwagę na sztuki piękne, jako na objaw estetyczny wszelkiéj twórczości ducha.
Nie omylimy się, utrzymując, że od 1850 roku, wyraźniéj zaznacza się nowy dziesięcioletni okres, w który Kraszewski wstąpił, dalszem zastósowaniem przyjętéj przez siebie metody.
Od tego czasu zaczął więcéj niż kiedykolwiek wydawać zbierane skrzętnie pamiętniki i dokumenta
