Dwuletni ten okres Kraszewskiego działalności, którą możnaby nazwać przeważnie redakcyjną albo dziennikarską, przerwany został wyjazdem jego do Drezna na mieszkanie, z powodów wyżéj okazanych.
Przez lat piętnaście pobytu w Dreźnie, t. j. od roku 1863, do chwili dzisiejszéj, Kraszewski, zawsze idąc tym samym torem, z którego od lat młodzieńczych nie zeszedł, koło działalności swojéj coraz bardziéj rozszerzał, aż w końcu doszedł do olbrzymich w pracy rozmiarów.
Zrazu znękany, schorzały, z trudnością, niemal z nadludzkiem wysileniem tylko, mógł wrócić do dawnych swych zajęć. „Pióro mi z ręki wypada“ — mawiał często. Duch jego potrzebował wypoczynku. Myśli mu się rwały. Ciało osłabło. Kto go widział wówczas mniemał, iż jego zawód literacki kłonił się ku schyłkowi. Pracował zawsze, szperał w dokumentach rozlicznych, w aktach; zbierał przedmioty odnoszące się do archeologii, do sztuki; ale tworzyć wiele nie mógł. Więcéj niż kiedykolwiek polubił samotność; a jednak pomimo takiego usposobienia, gościnne drzwi
