Strona:PL Kreczmar - Kwestja agrarna w starożytności.pdf/21

Ta strona została przepisana.

ności osobistej dawne prawo kredytowe. Wierzyciel mógł już to sprzedać niewypłacalnego dłużnika do niewoli poza granice kraju, co najczęściej czynił kapitalista miejski, już to zrobić zeń własnego niewolnika i zaprząc do przymusowej pracy na folwarku, jak zazwyczaj poczynał sobie obywatel ziemski, gdy mu się drobny dzierżawca z czynszów nie wypłacał. „Pożyczano pod zastaw wolności osobistej“ (danejdzejn epi tojs sómasin), a że odłużenie, jak zazwyczaj w okresach kapitalistycznego przewrotu, było w niższych warstwach społeczeństwa wielkie, przeto, według słów poety ateńskiego, „wędrowały rzesze biedaków, w haniebną zaprzedanych niewolę, do obcych krajów, gdzie zapominały nawet mowy ojczystej; inni uciekali przed straszną groźbą niewoli za niespłacone długi, a jeszcze inni w ojczyźnie nosić musieli ciężkie jarzmo niewolniczej pracy“. „Poręcz, a będziesz miał katastrofę“ (engya, pará data) — głosiło przysłowie. Ciężki stan gospodarczy, małorolność i odłużenie masy włościańskiej w dotkniętych przewrotem kapitalistycznym krajach greckich – wysuwały na porządek dzienny życia społecznego interesy włościaństwa. Sprawa rolna po raz pierwszy wystąpiła w rewolucjach w. VII i VI-ego.

Kwestja agrarna
w wielkiej rewolucji
greckiej w VII i VI
przed Chr

Jak wielkie rewolucje europejskie w. XVI, XVII i XVIII-ego (powstanie Niderlandów przeciw Filipowi II, rewolucje angielskie i francuska), tak i kataklizm grecki był ruchem przedewszystkiem politycznym. Spotężniałe w okresie kolonizacji, rozwoju żeglugi, handlu i przemysłu mie-