Strona:PL Kreczmar - Kwestja agrarna w starożytności.pdf/29

Ta strona została przepisana.

cja, – włościaństwo greckie, zadowolone ze swego materjalnego stanu, a więc konserwatywne i bojące się zmian, któreby mogły w czemkolwiek dobrobyt jego uszczuplić lub na niebezpieczeństwo narazić, znalazło się w obozie reakcyjnym pod komendą „oligarchów“-arystokratów i uczestniczyło we wszelkich próbach obalenia rządów radykalnych, odgrywając rolę podobną do tej, jaka przypadła w udziale włościanom francuskim w rewolucji r. 1848.

Demokracja ateńska
a kwestja agrarna

Po klęskach i spustoszeniach wojny Peloponeskiej, wśród coraz to wzrastającej po miastach koncentracji kapitałów i proletaryzacji ludności, rozległy się w IV i III w. ponownie hasła reformy agrarnej. Najgłośniej brzmiały one w Atenach, gdzie rządy radykalnej demokracji prawnie urzeczywistniły najdalej idące żądania wolności, równości i braterstwa (eleuteria, isonomia, kojnonia) w życiu politycznem, co musiało z konieczności pociągnąć za sobą domaganie się równości gospodarczej ze strony tych wydziedziczonych, których materjalne położenie, nie dające możności istotnego korzystania z praw obywatelskich, zakrawało na szyderstwo z zasady równości i wolności. „Równość majątkowa stanowi przecież podstawę wolności, gdy nędza jest dla nieposiadających początkiem niewoli“. Chęć zbliżenia się do ideału i stworzenia takich stosunków gospodarczych, którym obca byłaby przepaść między bogaczem a biedakiem, sprawiała, iż radykalna demokracja ateńska systematycznie rujnowała kapitalistów i obszarników podatkami (lejturgiaj) i konfiskatami, a skarb państwa eksploatowała na