Strona:PL Kreczmar - Kwestja agrarna w starożytności.pdf/41

góle widoczna była zależność reformy od ideologji socjalistów greckich i ich teorji nacjonalizacji ziemi. I tu w obronie od zarzutu radykalizmu społecznego trzeba było zmyślić prastary „likurgowy“ zakaz sprzedaży „pierwotnej własności ziemskiej“ (archajaj mojraj) i wydane rzekomo w początkach w. IV-ego prawo efora Epitadeusza, dopuszczające aljenację drogą darowizny lub testamentowania. Reforma rozwiązywała kwestję rolną w sposób radykalny i zapobiegała wskrześnięciu jej w przyszłości. Zginęło źródło sprawy: znikła obszarnicka własność gruntowa, i głód ziemi, dręczący sproletaryzowane tysiące byłych posiadaczy, znalazł zaspokojenie. Dzieło Kleomenesa nie tylko dało państwu 4.000 hoplitów i przeszło 15.000 pospolitego ruszenia, przez co odrodziło dawną militarną potęgę Sparty i pozwoliło królowi reformatorowi w pomyślnej walce ze związkiem achajskim opanować Argos, Fliunt i Korynt. Zgodne z popularnemi w rolniczych kantonach hasłami przeprowadzenie „nowego podziału ziemi“ budziło wszędzie w rolniczej tychże ludności rewolucyjne nadzieje i nastroje, choć tradycja nie wspomina, by Kleomenes organizował propagandę lub usiłował gdziekolwiek poza Lakonją przeprowadzać swą reformę społeczną. Agrarjusze Tesalji, Achai i innych rolniczych kantonów oraz kapitaliści miast-państewek znaleźli się w groźnej sytuacji wobec widma rewolucji socjalnej. Dlatego choć Kleomenes działał jako reformator polityczny, widziano weń jednak przede wszystkiem społecznego nowatora. Sympatja, jaką sobie jednał społeczną stroną reformy w głodnych i tęskniących za zabezpieczonem jutrem masach, ułatwiła mu niewątpliwie nie mniej,