Zrozumiałe, dlaczego w Egipcie lub Indjach starożytnych, w starożytnej Medji i Persji sprawa agrarna nie stanowiła kwestji. Ustrój wiejski większości krajów Wschodu nieprzerwanie opierał się na naturalno-gospodarczej podstawie, której nie mógł zachwiać słaby i nie ogarniający całego kraju, zewnętrzny raczej handel. Feodalizm, panowanie szlachty i kapłaństwa, poddaństwo chłopskie i zamknięty charakter gospodarki wiejskiej stanowiły trwałą cechę Wschodu starożytnego. W jednej tylko Babilonji i może w Palestynie przypuścićby się dało występowanie kwestji agrarnej podczas niepokojów i wstrząśnień społecznych, których echo rozlega się w kazaniach proroków izraelskich, a ślad przetrwał w kodeksie Hammurabiego. Ale jakichkolwiek dokładniejszych wiadomości brak zgoła. Dopiero w dziejach Grecji i Rzymu spotykamy się z ciekawym i skomplikowanym, a dostatecznie przez naukę zbadanym rozwojem sprawy agrarnej.
w średniowieczu
greckiem
Za czasów Homerowych, t. j. w IX-VIII w. przed Chrystusem, stosunki rolne w Grecji mają tę samą mniej więcej postać, co w feodalnej Europie XI-XIII w. po Chrystusie. Niedarmo nazwa „średniowiecze greckie“ utarła się w języku naukowym. Własność gruntowa, w zupełności zindywidualizowana, gdyż resztki dawnej pierwotnej wspólnoty przechowały się tylko w starych terminach gospo-
