Strona:PL Kreczmar - Społeczeństwo i państwo średniowiecza greckiego.pdf/23

Ta strona została przepisana.
III. USTRÓJ SPOŁECZNY.
Arystokracja
ziemska.

Nierówność w podziale bogactw stwarzała wyraźne różnice społeczne. Klasa wielkich posiadaczy ziemskich całkowicie sformować się zdołała. Poeta najwidoczniej sam do niej należał i dlatego z dumą mówił o tem, co stanowiło jej potęgę — o jej bogactwie. Wielcy posiadacze zwali się „wielorolnymi“ (polykleroj) „dostatnimi“ (afnejoj), „tłustymi“ (pachejs) lub „szczęśliwymi“ (màkares). Temu dobrobytowi zawdzięczali powszechny w narodzie szacunek: „Lud kreteński czcił Kastora niby boga za jego dostatek i bogactwo“ (olbo te pluto te). Na czem bogactwo to polegało? „Tydeusz dom zamieszkiwał, dobrze zaopatrzony w zapasy (zwane także „nabytkami“ lub „ruchomościami“ kejmélia i ktémata), ziemię miał żyzną, dookoła domu – ogrody i sady, wreszcie liczne trzody owiec“ (Iljada XIV, 124). Innemi słowy – ruchomość (kejmelia), duży majątek ziemski (tèmenos), dający plony obfite (piona erga), i trzody (próbata). Twórca epopei z niezwykłem zamiłowaniem kreślił obrazy gospodarki w dobrach pańskich. Ilekroć szukał pięknego porównania, sięgał do życia wielkiego majątku, by ukazać czytelnikowi gęste szeregi „żeńców“, pracujących na polu „bogatego właściciela“