Strona:PL Kreczmar - Społeczeństwo i państwo średniowiecza greckiego.pdf/42

Ta strona została przepisana.

włościaństwa. Wróżbita albo lekarz był najczęściej rycerzem i właścicielem ziemskim; kowal, płatnerz, rymarz lub cieśla-rolnikiem.

Szczątki
pierwotnej
organizacji
społecznej.

Historja nie zna czystych form stosunków społecznych, jak przyrodzie obce są czyste organizacji postacie kruszców. W każdym ustroju obok cech, nadających mu ton i stanowiących tło ogólne, znaleźć można inne, które od tego tonu i tła odbijają. Są to albo szczątki form już przez społeczeństwo przeżytych, albo zarodki nowego, przyszłego życia. Feodalny ustrój społeczny średniowiecza greckiego posiadał również takie nie licujące z ogólnym jego charakterem cechy.

Do indywidualnej własności gruntowej nie pasowały terminy „kleros“ i „temenos“, zawierające w sobie wspomnienie wspólnoty gminnej; a jednak w zmienionem znaczeniu trzymały się i nie wyszły z użycia. Tak samo rzecz się miała z pewnemi szczątkowemi instytucjami społecznemi. Autorom epopei, którzy żyli w wieku rycerskiej arystokracji i jej panowania nad „podłym“ gminem, znany był „dom ludowy“ (démios ojkos), inaczej „miejsce obrad“ (lesche) gminnych. Telemak przeciwstawiał dom taki – prawdopodobnie zajazd lub karczmę wiejską – zamkowi Odyseusza (Odyseja XX, 264), wymowna zaś pokojówka Melanto odsyłała żebraka-króla na nocleg do „miejsca obrad“ lub „kuźni“ (chalkeion ojkos). Trzy nazwy oznaczały najwidoczniej jedną i tę samą instytucję, stanowiącą szczątek bardzo zamierzchłej przeszłości, gdyż początkami swemi sięgającą aż do epoki kultury pierwotnej, wieku neolitycznego i okresu bodaj myśliwstwa. Pierwotnym społeczeństwom, których