Strona:PL Kreczmar - Społeczeństwo i państwo średniowiecza greckiego.pdf/49

Ta strona została przepisana.
IV. USTRÓJ POLITYCZNY.

Arystokracja rodowa wielkich właścicieli ziemskich (olboj, afnejoj, pachejs), tworząca stan możnowładczy senjorów (aristoj, aristees, basilejs), a opierająca się o liczne rzesze szlachty (agathoj), stanowiła właściwą klasę panującą i rządzącą. Stąd pochodził jej epitet: „wodzowie opiekunowie narodu“ (hegetores ede modontes). Na czele możnowładców stał król – „pan i wódz“ (anaks, basileus).

Władza
królewska.

Władza jego była dziedziczna. Uważał ją przeto za dar boga Zeusa i tytułował się władcą „z bożej laski“ (diotrefès, diogenès, diifilos“). „Wielkim jest król, a władza jego od Zeusa pochodzi, kocha go bowiem wszechmądry Zeus“ — mówi epopeja. (Iljada II, 196). „Syn przebiegłego Kronosa dał mu berło i moc karania (themistes), by panował narodowi“ (Iljada II, 204). „Pasterstwo ludu“ (pojmen laón) przechodziło z reguły z ojca na syna. Bywały atoli wypadki zmiany dynastji. W sprzeczce z zalotnikami Penelopy, Telemak stwierdzał, że choćby kto inny został po Odyseuszu królem na Itace, on jednak niechybnie odziedziczy po ojcu cały majątek i rządzić będzie (anaks) domem ojcowskim. Podobne obawy o następstwo tronu