Strona:PL Kreczmar - Społeczeństwo i państwo średniowiecza greckiego.pdf/62

zgromadzonych ze słowami: „wodzowie opiekunowie“ narodu, jakby, poza „senjorami“, nikogo na wiecu ludowym nie było. (Odyseja VIII, 16–49). Uczestnicy zgromadzenia na Itace, zwołanego przez możnowładców, którym Odyseusz pomordował synów zalotników, wysłuchawszy dwóch przemówień: wojowniczego ojca Antinousa i pokojowo usposobionego Halitersesa, podzielili się wprawdzie na dwa obozy, lecz bez żadnej dyskusji i głosowania natychmiast jedni rozeszli się do domów, inni pośpieszyli szykować się do odwetu i napaści na dom Laertesa. Nie byłoby zgoła nic dziwnego, gdyby daleko posunięty proces feodalizacji społeczeństwa i państwa spowodował w Grecji średniowiecznej zupełny upadek zgromadzenia ludowego. Zanik analogicznych instytucyj jest faktem, znanym W dziejach średniowiecza Europy współczesnej; wkrótce po epoce Karola W-go zaginęły one bez śladu na lądzie europejskim. A jednak wiec grecki nie może być w epopei anachronizmem ani archaiczną dekoracją. Obrazy gromadzącego się ludu posiadają tak dużo plastyki i wyrazu, że musiały być zaczerpnięte bezpośrednio z życia: poeta, gdy je kreślił, miał z pewnością modele przed oczyma. Zgromadzenia ludowe odbywały się więc w państewkach Grecji średniowiecznej w epoce powstania epopei. Należy tylko mniemać, że poeta mocno zabarwił swe opisy tendencją polityczną rozmyślnego ignorowania ludu i jego roli w obradach i rozstrzyganiu spraw publicznych. Występuje to ze szczególną wyrazistością w opisie wiecu, zwołanego w sprawie projektu zaniechania oblężenia Troi i powrotu do ojczyzny. Sprawa żywo musiała interesować rzesze Achajów i nie dziw, że gmin wziął tym razem bezpośredni udział w jej