Strona:PL Lech-Czech-Rus (Zygmunt Miłkowski, 1878).djvu/7

 Napisawszy tytuł i wziąwszy pióro do ręki w celu opowiadania wypadków powieściowych, poczułem nagle coś nakształt zgryzoty sumienia. Nie mógłem sobie zrazu wytłumaczyć, zkądby zgryzota owa pochodzić miała. Pomyślawszy jednak, domyśliłem się powodu. Tkwi on całkowicie w tytule, który zawiera w sobie zarazem, i anachronizm i dwójznaczność. Lech, Czech, Rus — są to postacie, odnoszące się do przysłoniętéj mgłą legendową przeszłości-przeszłości odległéj, bardzo odległéj, z któréj doszły do nas same jeno dźwięki chaotyczne, dostępne zaledwie takiéj wyobraźni potężnéj, jaką obdarzonym był nieśmiertelny twórca Lilii Wenedy, Balladyny i Króla Ducha; tytuł zaś opiewa, że owi Lech-Czech-Rus, przedstawiciele epoki przedhistorycznéj, wystąpić mają na polu historyi spółczesnéj. Niejeden przeto z czytelników zapyta: godziż się tak dowolnie brać dziejowe osobistości i przedstawiać je w czasie, z takiém widoczném chronologii pogwałceniem? Na zapytanie to odpowiadam tak: — Osobistości te przedstawiają ideę dziejową, która się wyraziła za pomocą legendy. Idea owa, będąca nie czém inném, jak ekspresyą filozofii historycznéj nie zagi-