zagraniczny. I jedynie organizacja zagraniczna (związek socjaldemokratów rosyjskich) mogła dać swej redakcji między innemi następującą instrukcję:
Jak mianowicie walczy «Rab. Dieło» z «antydemokratycznemi tendencjami» «Iskry», zobaczymy w następnym rozdziale. Teraz zaś przyjrzyjmy się bliżej tej «zasadzie», wysuwanej przez ekonomistów. Każdy zgodzi się, zapewne, że «szeroka zasada demokratyczna» zawiera w sobie dwa następujące niezbędne warunki: po pierwsze — absolutną jawność, i po drugie — obieralność wszystkich funkcyj. Śmieszną byłoby rzeczą mówić o demokratyzmie bez jawności, przytem jawności, nie ograniczającej się do członków organizacji. Nazwiemy demokratyczną organizację niemieckiej partji socjalistycznej, bo tam wszystko robi się jawnie, aż do posiedzeń zjazdu partyjnego włącznie; nikt jednak nie nazwie demokratyczną takiej organizacji[1], która dla wszystkich nie-członków jest okryta zasłoną tajemnicy. Pytamy, jaki sens ma wysunięcie «szerokiej zasady demokratyzmu», kiedy podstawowy warunek tej zasady jest niewykonalny dla organizacji tajnej? «Szeroka zasada» jest poprostu gromkim, ale czczym frazesem. Niedość na tem. Frazes ten świadczy o zupełnem niezrozumieniu organizacyjnych zadań chwili. Wszyscy wiedzą, jak bardzo niekonspiracyjna jest nasza «szeroka» masa rewolucjonistów. Widzieliśmy, jak gorzko skarży się na to B-w, domagający się zupełnie słusznie «surowego doboru członków» («Rab. Dieło», Nr. 6, str. 42). I oto zjawiają się ludzie, chwalący się swem «wyczuciem życia», którzy w takim stanie rzeczy podkreślają nie potrzebę najsurowszej konspiracji i najsurowszego (a zatem i ściślejszego) doboru członków, lecz — «szeroką zasadę demokratyczną»! To się nazywa trafić kulą w płot!
Nielepiej ma się sprawa z drugą cechą demokratyzmu — z obieralnością. W krajach wolności politycznej warunek ten jest sam przez się zrozumiały. «Za członka partji uważany jest każdy, kto uznaje zasady programu partyjnego i popiera partję w miarę sił i możności» — brzmi pierwszy paragraf statutu organizacyjnego niemieckiej partji socjaldemokratycznej. A ponieważ cała arena polityczna jest otwarta
- ↑ W wyd. r. 1908 słowo «organizacji» opuszczono. Red.