Strona:PL Libelt Karol - O miłości ojczyzny.pdf/116

formie rządu, kształtować się w ciała społeczne i nabierać żywota osobnego, w żywocie panującego państwa.
 Gdyby jednak tolerancya polityczna doszła do tego stopnia, iżby dozwolonem było mieszkańcom jednego narodu wiązać się w osobne ciała polityczne, organiczne, cóżby to było? — oto, że panująca forma rządu zużyła się, utraciła żywot w narodzie, stała się abstrakcyą i musiała dać żywot innym formom świeżym, żywotniejszym, na wiedzy i przekonaniu krajowców opartym. Czyli innemi słowy: forma rządu panująca przestałaby być panującą, byłaby tylko federacyą, eklektyzmem innych form rządu w łonie swojem poczętych, a od takiego stanu rzeczy tylko krok jeden do nowego stanu rzeczy, to jest: albo naród rozpada się w osobne jednoszczepowe narody z osobnemi formami rządu, albo jedna forma rządu, z nowych najpotężniejsza i najżywotniejsza (najbardziej w duchu czasu pojęta) ogarnia całość narodu i staje się panującą formą rządu, panującą ojczyzną.
 To samo stałoby się z tolerancyą wyznań osobnych w narodzie, doprowadzonych do zupełnego wyzwolenia się w osobne żywotne kościoły. Nie byłoby kościoła panującego, ale byłyby zato panujące sekty, któreby jedno narodowe ciało na osobne mniejsze całostki rozrywały. Gdyby zaś między temi rozerwanemi częściami była jedna