Strona:PL Libelt Karol - O miłości ojczyzny.pdf/42

córy: króla i ojczyznę, z których druga uważana jeszcze za młodszą i pośledniejszą.
 W monarchiach konstytucyjnych zmienia się stosunek. Owa młoda córa, ojczyzna, staje się pełnoletnią, i zostawując pierwszej dostojeństwo starszeństwa, sama o sobie radzi i domem zawiaduje. W monarchiach konstytucyjnych wolność narodu będąc dotąd bierną, staje się czynną. Nie tylko odbiera dobrodziejstwa praw i instytucyi, ale sama je sobie stanowi. Król i dynastya reprezentują jeszcze majestat narodu, ale już tylko idealnie, rzeczywista władza jest w narodzie, król tylko jego wolę wykonywa.
 Przez ten udział czynny narodu do prawodawstwa, wolność obywatela staje się zupełną i zupełnem staje się jego zamiłowanie ojczyzny. Dla króla zostaje cześć i uszanowanie, a miłość zakreślona jest tylko do osobistych cnót panującego i prywatnych jego stosunków do narodu. Naród sam wydzielając sobie swobody, samemu sobie je zawdzięcza, i miłość kraju i ludu przezto w jedność ojczyzny kojarzy. Stąd hasłem monarchii konstytucyjnych sama tylko ojczyzna.
 Przejściem od samowładztwa monarchicznego do konstytucyjnego są korporacye gminne, czyli komunalne: po powiatach zebrania posiedzicieli dóbr, po miastach zebrania obywateli miejskich, naradzających się w interesach potrzeb miejscowych. Obierają sobie urzędników, których rządowi przed-