stawiają do zatwierdzenia, kontrolują ich administracyę, uchwalają podatki komunalne, zaprowadzają ulepszenia, porządek w urządzeniach miejscowych, roztrząsają projekta od rządu itp. Uchwały ich mają tylko moc doradczą, rząd je przyjąć lub odrzucić może. Wszakże wyrabia się tym sposobem siła opinii i interesu publicznego, którą rządowi niełatwo samowładnie, bez powodów prawnych naruszyć; z drugiej strony obudzą się oraz przywiązanie do instytucyi krajowych, przez te, acz małe dopiero początki udziału mieszkańców do praw publicznych, podnoszące przecież już godność obywatela do pewnej samodzielności.
Dalszem rozwinięciem tego udziału są instytucye stanowe, czyli sejmy prowincyonalne, których przykład mamy w Prusiech. Choć nie dzielimy zdania pana Bülow-Cummerow[1], aby instytucya stanowa wyższą i lepszą była nad instytucyę reprezentacyjną w monarchiach konstytucyjnych, to jednak przyznajemy mu zupełnie słuszność, że dla Prus w obecnym stanie rzeczy, gdzie zbyt jeszcze różnorodne są interesa pojedynczych prowincyi, taka instytucya jest jedynie przydatna i postępowa Stany prowincyonalne są rozciągnieniem instytucyi komunalnych na całą prowincyę. Są to doradcy rządu i króla, naprzód w interesach samej prowincyi się dotyczących, następnie
- ↑ Preussen, setna Verfassung, seine Verwaltung, sein Verhältnis zu Deutschland 2 tomy.
