Strona:PL Limanowski - Ferdynand Lassalle i jego polemiczno-agitacyjne pisma.pdf/11

te środki przez koronę były gwałtem nieprawnym, a wówczas należało bronić wolności narodu czynnie z narażeniem życia, wówczas Zgromadzenie narodowe powinno było wezwać głośno kraj cały do broni! Wówczas ów szczególny wynalazek biernego oporu stawał się tchórzliwą zdradą wobec narodu, wobec obowiązku bronienia praw narodu, jaki miało Zgromadzenie... Pojedyńcza osoba, moi panowie, jeśli państwo lub tłum dokonywa nad nią gwałtu, może z honorem stawić bierny opór; ja, jeśli mnie zasądzicie, mogę odwołać się do moich praw i protestować, nie mam bowiem potrzebnej siły do czynnej ich obrony..... Naród może uledz przemocy, jak uległa jej Polska, ale nie uległa ona dopóty, aż pobojowisko nie przesiękło krwią najszlachetniejszych jej synów, aż ostatnich jej sił nie zmiażdżono!... Wówczas złamany na siłach, taki trup narodowy może zadowolnić się biernym oporem, t. j. protestować w imieniu prawa i cierpliwie a ulegle, z zawziętością w piersiach i głęboko utajoną nienawiścią, czekać ze skrzyżowanemi ramionami, aż nie nadejdzie chwila wybawienia. Taki bierny opór, kiedy wszystkie środki czynnego oporu zdruzgotano, jest najwyższym stopniem wytrwałego bohaterstwa! Lecz nie zdobywszy się na odwagę walki, nie odwoławszy się wcale do świeżych sił narodu, stawiać bierny opór, jest sromotą, najwyższą niedorzecznością i największem tchórzostwem, jakie kiedy doradzano narodowi. Bierny opór, moi panowie, jest to sprzeczność sama w sobie, jest to opór, wszystko znoszący, opór nie opierający się, opór, który nie jest oporem.“ Śmiała ta mowa dwudziestotrzechletniego młodzieńca przemówiła do serca przysięgłych, znowu więc usprawiedliwili go jednogłośnie. Rząd jednak potrzebował zemsty. Ponownie więc w tej