Strona:PL Limanowski - Ferdynand Lassalle i jego polemiczno-agitacyjne pisma.pdf/12

samej sprawie stawił go przed zwykłym trybunałem, oskarżając o opór władzom rządowym. Sędziowie, płatni przez koronę, skazali go na sześć miesięcy więzienia. Jedna z sióstr jego podała wówczas prośbę do króla o ułaskawienie, ale Lassalle, dowiedziawszy się o tem, sam napisał także do króla, protestując przeciwko prośbie swej siostry.
 Proces hrabiny Hatzfeldt i prześladowania polityczne, przyczem Lassalle często ułatwiał ucieczkę skompromitowanym politycznie osobom, nie dawały mu spokoju, potrzebnego w pracy umysłowej. Dopiero po ukończeniu procesu w 1854 r., kiedy dzięki wstawieniu się i poręczeniu Aleksandra Humboldta, pozwolono mu zamieszkać w Berlinie, zasiadł w swoim gabinecie i zagłębił się w badaniach naukowych. Zanim jednak pojawiły się w druku jego prace naukowe, chciał spróbować swych sił na polu literackiem i poruszyć cokolwiek umysły, uśpione panującą jeszcze zawsze reakcyją. Wydał w tym celu tragedyją p. t. „Franz von Sickingen,“ temat której wzięty z czasów Reformacyi, a mianowicie z epoki Wojen włościańskich, z epoki, którą dwaj inni socyjaliści, Marx i Engels, z upodobaniem także badali. Dwaj bohaterowie dramatu, Ulryk von Hutten i Franciszek von Sickingen, są przedstawicielami pragnień reformacyjnych nie tylko w dziedzinie teologicznej, ale także w zakresie moralnych i politycznych stosunków swego narodu. Pomimo pięknych ustępów, utwór ten Lassalle’a jest słaby pod względem artystycznym i nie obudził wielkiego zajęcia.
 Wkrótce jednak dwa dzieła pozyskały Lassalle’owi w świecie uczonym niemal jednomyślny poklask; byly to: „Filozofija Heraklita Ciemnego z Efezu“ (Die Philosophie Herakleitos des Dunkeln von Ephesos, 2 tomy) i „System na-