Strona:PL Limanowski - Ferdynand Lassalle i jego polemiczno-agitacyjne pisma.pdf/17

— ze szczególnem upodobaniem używa tego przymiotnika. „Cóż począć — pisze Lassalle w chwili zmęczenia moralnego do swojej przyjaciółki — z uległością będę ciągnął dalej to żelazne życie (cette vie de fer).“
 Dwa odczyty Lassalle’a: „O istocie konstytucyi“ i „Program robotników“ zwróciły na niego uwagę klasy pracującej. Było to na początku 1862 r., kiedy robotnicy, spostrzegłszy, że są tylko narzędziem w ręku burżuazyi, zaczęli wchodzić na drogę samodzielnego ruchu. Wogóle jednak nie wiedziano dobrze, czego chciano. Noszono się z myślą powszechnego niemieckiego robotniczego związku. Program robotników, który wyszedł w tym czasie z druku w Zürichu, rozjaśnił umysły i postawił odrazu kwestyją na imponującej wysokości. Broszura pańska pisze w lutym 1863 r. Otto Dammer z Lipska w imieniu centralnego komitetu, mającego zwołać kongres — przyjęta tu powszechnie przez robotników z wielkiemi pochwałami, i centralny komitet takież objawił zdanie w Arbeiterzeitung. Z drugiej strony podnoszą się z rozmaitych stron poważne powątpiewania, azali stowarzyszenia, zalecane przez Schulze-Delitzscha, zdolne są dopomódz większej części robotników, którzy nic nie posiadają, a szczególnie czy w stanie są wpłynąć na odmianę położenia robotników w państwie, jak to wydaje się być koniecznem.“ Pragnąc wyjaśnienia tej kwestyi, komitet centralny uchwalił jednogłośnie udać się w tym względzie do Lassalle’a. W dwa tygodnie odeszła już odpowiedź do Lipska. Była to broszura p. t. List otwarty (Offenes Antwortschreiben). Autor w niej z wielką jasnością skreślił swój program, wręcz przeciwny temu, który Szulze-Delitsch propagował. Broszura ta wywarła ogromne wrażenie. Centralny komitet znaczną