Strona:PL Limanowski - Polityczna a społeczna rewolucja 1883.pdf/16

Ta strona została przepisana.

uważa, że największym jej błędem było to, że nie ogłoszono. zupełnego i natychmiastowego uwolnienia ludu. „Bez tego środka — powiada — ogólne powstanie mas, owa pierwsza nadzieja patryjotów, ta główna podstawa planu oporu, była chybioną.“
Rewolucyja polityczna powinna ostatecznie doprowadzić do rzeczypospolitej (respubliki) demokratycznej t. j. do takiego ustroju politycznego, w którymby wszyscy obywatele mieli równe prawa i równe obowiązki. Rewolucyja społeczna ze swojej strony także dąży ku temu, ażeby sprawiedliwą organizacyją pracy ludzkiej (organizacyją socyjalistyczną) ugruntować równość praw i powinności obywatelskich. Ostatecznie więc obie rewolucyje dążą ku jednemu celowi. Powodzenie więc jednej musi zawsze wychodzić na korzyść drugiej. Co więcej, historyja innych ludów europejskich i nasza świadczy, że nieraz odbierano zdobyte wolności polityczne, ale ważniejszych nabytków społecznych nie odważano się naruszyć. Po rewolucyi wielkiej francuskiej, żaden rząd monarchiczny nie ośmielał się targnąć na kodeks Napoleona, fundament równości cywilnej, i na, dokonaną sprzedaż dóbr narodowych, faktyczną podstawę demokracyi francuskiej. Takimże stałym nabytkiem został dekret Rządu Narodowego z dnia 22-go stycznia 1863 r. Milutin, badając stan rzeczy w królestwie kongresowem, w końcu 1863 r. oświadczył stanowczo rządowi rosyjskiemu, że cofnąć to, co zrobił Rząd Narodowy, było faktycznem niepodobieństwem.[1]

Przyznawszy raz ważne znaczenie wolności politycznych

  1. Patrz str. 200 T. II. Historyja powstania narodu polskiego 1863 i 1864 r. Księgarnia Polska. Lwów. 1882.